လူအေတာ္မ်ားမ်ား ေရယုန္နာ ေပါက္ဖူးၾကမွာပါ။ မေပါက္ဖူးရင္ေတာင္မွ ကိုယ့္ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ေရယုန္ ဆိုတဲ့စကားလုံးကို ၾကားဖူးၾကမွာေသခ်ာပါတယ္။
Herpes အုပ္စုဝင္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးဝင္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ။ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းကတဆင့္လည္း ဝင္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေရယုန္ျဖစ္ေနတဲ့သူရဲ႕အနာ သို႔မဟုတ္ အနာမဟုတ္တဲ့ေနရာနဲ႔တိုက္႐ိုက္ထိေတြ႕ရာကလည္း ကူးႏိုင္ပါတယ္။ ေရယုန္ျဖစ္တဲ့သူမွာ အရည္ၾကည္ဖုက ေပါက္တဲ့အခါက် ထြက္လာတဲ့ အရည္စြန္းေပတဲ့ အရာတစ္ခုခုနဲ႔ မိမိအေရျပားနဲ႔ ထိမိရာက တဆင့္လည္းပိုးဝင္ႏိုင္ပါတယ္။
ေရယုံနာ ျဖစ္ေစတဲ့ပိုးဟာ Herpes Simplex Virus(HSV) ျဖစ္ၿပီး အၾကမ္းအားျဖင့္ HSV1နဲ႔ HSV2 ဆိုၿပီး အမ်ိဳးအစား(၂)မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ HSV1က ႏႈတ္ခမ္းနားတစ္ဝိုက္မွာ ျဖစ္တဲ့ေရယုန္နာကို ျဖစ္ေစၿပီး HSV2 ကေတာ့ လိင္အဂၤါေရယုန္နာကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ပုံေသမွတ္လို႔ မရပါဘူး။
HSV 1 ကလည္း လိင္အဂၤါေရယုန္ ကိုျဖစ္ေစႏိုင္သလို HSV2 ကလည္း ႏႈတ္ခမ္းနား တဝိုက္မွာျ ဖစ္တဲ့ ေရယုန္နာ ျဖစ္ေစႏိုင္တာမ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။
ပိုးဝင္ၿပီး တစ္ရက္ႏွစ္ရက္ အေရျပားတစ္ေနရာရာမွာ နာေနတတ္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အရည္ၾကည္ဖုေတြ အစုလိုက္ စျဖစ္လာတတ္တယ္။ အရည္ၾကည္ဖုေလးေတြက ခပ္တင္းတင္းေလးေတြပါ။ စပ္ဖ်င္းဖ်င္းလည္း ခံစားရတတ္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ေဘးပတ္လည္ေနရာေတြဟာလည္း နီရဲေနတတ္တယ္။ ကိုယ္ပူတာ၊ ေနထိုင္မေကာင္းတာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးတာေတြပါ ခံစားရတတ္တယ္။
ႏႈတ္ခမ္းတို႔ ရင္ဘတ္တို႔မွာျဖစ္တဲ့ ေရယုန္နာက အၾကမ္းအားျဖင့္ ေဆးမလိုပါဘူး။ တစ္ပတ္ၾကာရင္သူ႔ဘာသာသူ ျပန္ေပ်ာက္တတ္ပါတယ္။သို႔ေသာ္အရမ္းပြားလာတာ၊ ဖ်ားတာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ အသက္ရွဴရခက္တာေတြ ရွိရင္ေတာ့ ေဆးခန္းျပသင့္ပါတယ္။
ေရယုန္နာဟာ ေပ်ာက္သြားတယ္ဆိုေပမယ့္ ေနာက္ထပ္ ထပ္ခါထပ္ခါ ျပန္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ေရယုန္နာေပ်ာက္သြားေပမယ့္လည္း Herpes ဗိုင္းရပ္စ္ဟာ Nerve cells (Ganglia) လို႔ေခၚတဲ့ အာ႐ုံေၾကာထဲမွာ က်န္ေနႏိုင္တယ္။ အေရျပားနဲ႔ အေရျပားႏုလႊာထဲမွာလည္း က်န္ေနႏိုင္တယ္။ ဒီက်န္ေနတဲ့ ေရာဂါပိုးေတြဟာ အေျခအေနတစ္ခုခုမွာ ျပန္ပြားလာၿပီး ေရယုန္နာျပန္ျဖစ္ျခင္းကို ေရယုန္ျပန္ႂကြျခင္း (Recurrence) လို႔ ေခၚပါတယ္။
ေရယုန္ျပန္ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြကေတာ့ အိပ္ေရးမဝျခင္း ခႏၶာကိုယ္ပင္ပန္းျခင္း၊ စိတ္ပင္ပန္းျခင္း၊ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း၊ ဖ်ားနာျခင္း၊ ကိုယ္ခံအားက်ဆင္းျခင္း၊ ဓမၼတာရာသီေပၚျခင္း စတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေရယုန္အနာဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ႏႈတ္ခမ္းနားတစ္ဝိုက္မွာ အရည္ၾကည္ဖုေလး စုေနတဲ့ပုံစံနဲ႔ ေပါက္တတ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ မ်က္လုံး၊ ပါးစပ္၊ ရင္ဘတ္၊ ခါး၊ လိင္အဂၤါ စတဲ့ တျခားေနရာေတြမွာလည္းေပါက္ႏိုင္ပါတယ္။ ပြားလည္း ပြားလြယ္တယ္။ တစ္ေနရာကေန တစ္ေနရာကိုလည္း ကူးႏိုင္တယ္။ဥပမာ ႏႈတ္ခမ္း သို႔မဟုတ္ ရင္ဘတ္မွာေပါက္ေနတဲ့ေရယုံကို လက္နဲ႔ထိေတြ႕ၿပီး ထိုလက္နဲ႔ မ်က္စိကိုပြတ္ရင္ မ်က္စိမွာပါ ေရယုန္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေရယုန္နာက မ်က္စိကိုကူးသြားရင္ သို႔မဟုတ္ မ်က္စိမွာျဖစ္ရင္ မ်က္စိနာမယ္။ Herpes simplex keratitis လို႔ေခၚပါတယ္။ မ်က္ၾကည္လႊာကိုထိခိုက္ၿပီး အျမင္အာ႐ုံေဝဝါးမယ္။ အလင္းေရာင္ကို မၾကည့္ႏိုင္ဘူး။ ေဆးမကုဘဲထားရင္ တိမ္ျဖစ္ၿပီး မ်က္ၾကည္လႊာလဲရတာထိ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေရယုန္နာျဖစ္ရင္ အရည္ၾကည္ဖုေတြကို သန႔္သန႔္ရွင္းရွင္းထားေပးပါ။ အေညႇာ္ေရွာင္ပါ။လက္နဲ႔သြားၿပီး မကိုင္ပါေစနဲ႔။ ကိုယ္ခံအား ေကာင္းေစတာေတြ စားေပးပါ။ ေကာင္းေကာင္း အနားယူပါ။ အိပ္ေရးဝေအာင္ အိပ္ပါ။ အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ပါ။ အျပင္ထြက္ရင္ ႏွာေခါင္းစည္းတပ္ပါ။ စိတ္မဖိစီးေစပါနဲ႔။ ဗီတာမင္စီ ေသာက္ေပးပါ။ ေရယုန္ေပါက္ရင္ ေရခ်ိဳးလို႔လည္း ရပါတယ္။ အရည္ၾကည္ဖုေတြကို Acyclovir Cream လိမ္းေပးႏိုင္ပါတယ္။
လူထူထပ္တဲ့ ေနရာေတြကို မသြားပါေစနဲ႔။ ေရယုန္ျဖစ္ေနသူနဲ႔ ႏႈတ္ခမ္းခ်င္းနမ္းတာ၊ လိင္ဆက္ဆံတာေရွာင္ပါ။ ကူးႏိုင္ပါတယ္။
အဆုံးသတ္အေနနဲ႔ကေတာ့ ေရယုန္နာဟာ တစ္ခါျဖစ္ၿပီးလည္း ျပန္ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ အစာအာဟာရမွ်တေအာင္စားပါ။ စိတ္ဖိစီးမႈ နည္းေအာင္ေနပါ။ က်န္းမာေရး လိုက္စားပါ။ အျပင္ထြက္ရင္ ႏွာေခါင္းစည္းတပ္ပါလို႔ ထပ္ၿပီးမွာခ်င္ပါတယ္။
Author : Dr.528