ျမန္မာလိုေတာ့ ေလတက္ျခင္း လို႔ေခၚပါတယ္။ ကေလးလူႀကီး က်ား ၊မ မေ႐ြး လူတိုင္းလိုလိုေလတက္ၾကပါတယ္။ ေမြးကင္းစ ႏို႔စို႔ကေလးေတြဆိုရင္ ႏို႔တိုက္ၿပီးပါက ပခုံးေပၚမွာခ်ီၿပီး လမ္းေလွ်ာက္ရင္း ကေလးေက်ာေလးကိုလက္ျဖင့္သပ္ကာ ေလတက္ေအာင္လုပ္ေပးရပါတယ္။ ေလမတက္ရင္အေနခက္မွာဆိုးလို႔ပါ။
ဘာျဖစ္လို႔ေလတက္ရတာလဲ။
လူတိုင္းရဲ႕အစာအိမ္နဲ႔အူလမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္မွာ ေလနဲ႔အျခားဓါတ္ေငြ႕ေတြဟာ ပမာဏာအနည္းငယ္ေလာက္ေတာ့ ပုံမွန္လို ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ကြၽန္ေတာ္တို႔အစာစားတဲ့အခါ အရည္တစ္ခုခုေသာက္တဲ့အခါ (ပိုက္နဲ႔စုပ္ေသာက္တဲ့အခါ) စကားေျပာတဲ့အခါ စတဲ့အေျခအေနေတြမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းထဲကိုျပင္ပကေန ေလပမာဏာမ်ားစြာဝင္ေရာက္ပါတယ္။ ထိုအခါမွာ ပုံမွန္ရွိသင့္တာထက္မ်ားေနတဲ့ေလေတြကို အျပင္ကိုျပန္ထုတ္ဖို႔လုပ္ရပါတယ္။ မဟုတ္ရင္ ေလထိုးေလနာေလေအာင့္စတာေတြျဖစ္လာႏိုင္လို႔ပါ။ အျပင္ကိုျပန္ထုတ္တဲ့ေနရာမွာ အၾကမ္းအားျဖင့္ ေလတက္တာ နဲ႔ ေလလည္တာ (အီးေပါက္တာ) ဆိုၿပီးနည္း၂မ်ိဳးနဲ႔ထုတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ေလတက္ျခင္းနဲ႔ ေလလည္ျခင္းသည္ ေလကိုထုတ္ပစ္တာျခင္းတူေပမယ့္ လားရာျခင္းေတာ့ကြာတယ္။
ေလတက္တယ္ဆိုတာ အစာအိမ္နဲ႔အူလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ ပိုေနတဲ့ မလိုအပ္တဲ့ ေလေတြကို အစာေရမ်ိဳႁပြန္တေလွ်ာက္အထက္သို႔တက္ေစၿပီး ပါးစပ္ကေနတဆင့္ အျပင္သို႔စြန႔္ထုတ္ျခင္းတစ္မ်ိဴးပါပဲ။ ေလတက္ရင္ “ေဂ့…” “ေအ့…” စသျဖင့္အသံထြက္ႏိုင္ပါတယ္။ အသံထြက္တာကေတာ့ အစာေရမ်ိဴႁပြန္အထက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ အထိန္းဝါရွာေလးတုန္ခါလို႔ပါ။ တစ္ခါတစ္ေလ တက္တဲ့ေလထဲမွာ အနံအသက္ေတြပါလာတာမ်ိဴးလည္းရွိပါတယ္။
ဒီလိုမ်ိဳးေရးလို႔ေလတက္တာဟာေကာင္းတယ္လို႔ယူဆစရာရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ေလတက္တာနဲ႔အတူ အနံ႔အသက္တစ္ခုခုပါတာ၊ ခ်ဥ္တဲ့အရသာခံစားရတာ၊ အစာမေက်တာ၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္တာ၊ ရင္ေခါင္းေနရာ နာတာေတြပါ တြဲျဖစ္ေနရင္ အစာအိမ္အနာ (Peptic Ulcer) လား ၊ ဒါမွမဟုတ္ Hiatal Hernia အစာေရမ်ိဳႁပြန္ အထက္ကြၽံတာလား ၊ သို႔မဟုတ္ အစာအိမ္အခ်ဥ္ျပန္တာ GERD (Gastroesophageal Reflux Disease) လားစသျဖင့္သိေအာင္စစ္ေဆးဖို႔လိုပါတယ္။
အထက္သို႔ဆန္ေသာေလမွန္သမွ် (ဆိုလိုသည္မွာေလတက္တိုင္း) ေကာင္းသည္လို႔ေျပာမရပါ။ တက္တဲ့ေလက ေလပုပ္ ေလခ်ဥ္ျဖစ္ရင္ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ေခါင္းမူးျခင္း၊ မ်က္စိၾကည့္မေကာင္းျခင္း၊ အာ႐ုံၾကာၾကာမစိုက္ႏိုင္ျခင္း စတာေတြျဖစ္လာႏိုင္သည္။
အေနာက္တိုင္းလူမႈဓေလ့မွာဆိုရင္လည္း အီးေပါက္တာကိုလက္ခံေပမယ့္ အနံ႔အသက္မရွိေသာ ႐ိုး႐ိုးေလတက္ျခင္းျဖစ္ေစကာမူ လူေရွ႕သူေရွ႕မွာ ေလတက္တာဟာ ႐ိုင္းတယ္လို႔သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
ဒီေတာ့ကိုယ္က ေလခဏခဏတက္တဲ့သူျဖစ္ရင္ ေလတက္နည္းေအာင္ ဘာေတြကိုေရွာင္ၿပီးဘာေတြကိုလုပ္သင့္လဲ။
အစာစားခ်ိန္မွန္ေအာင္စားပါ။ အစာစားတဲ့အခါမွာျဖည္းျဖည္းခ်င္းေၾကညက္ေအာင္ဝါးစားေပးပါ။ အစာစားရင္စကားမေျပာပါနဲ႔။
Carbonated Drinks ကာဗြန္ပါေနတဲ့ ေသာက္စရာမ်ိဳးေသာက္ရင္ ခ်က္ခ်င္းေလတက္ႏိုင္ပါတယ္။
(ဥပမာ ဘီယာ၊ ရွိန္ပိန္၊ အခ်ိဳရည္) ကိုယ္က ေလတက္တတ္သူျဖစ္ရင္ အဲ့ဒါေတြမေသာက္ပါနဲ႔။
ေနာက္ သံဘူး သို႔မဟုတ္ ပုလင္းထဲကအရည္တစ္မ်ိဴးမ်ိဴးကိုေသာက္တဲ့အခါမွာ ခြက္နဲ႔ထည့္ေသာက္ပါ။ ဘူးလိုက္ ပုလင္းလိုက္ေမာ့ေသာက္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ဘူးထဲကေန၊ ပုလင္းထဲကေနတဆင့္ ပိုက္နဲ႔စုပ္ေသာက္ျခင္းကိုေရွာင္ပါ။
Chew Gum (ပီေက) ဝါးတာမ်ိဴးကိုမလုပ္ပါနဲ႔။
ဘီယာ၊ ေရခဲမုန႔္၊ ႏို႔ေဖ်ာ္ရည္၊ ၾကက္ဥေမႊ ႏွင့္ မြထားေသာ ကရင္မ္ပါသည့္ အစားအစာမ်ားကို ေရွာင္ပါ။
တခ်ိဳ႕သူမ်ားသည္ ေလမ်ိဳျခင္း၊ တံေတြးမ်ိဳ ျခင္းကိုအက်င့္တစ္ခုအေနနဲ႔ခဏခဏ ျပဳလုပ္တတ္ၾကသည္။ ထိုသူတို႔မွာ အစဥ္ေလတက္၍ ေနတတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္မိမိတြင္အဲ့အက်င့္ရွိပါက သတိအသိျဖင့္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ထိန္းဖို႔လိုပါသည္။
ေလခဏခဏတက္ေသာသူမ်ားအတြက္ ေဆးအေနနဲ႔ကေတာ့ အလြယ္တကူ သက္သက္သာသာဝယ္ယူႏိုင္ၿပီး စီမီသီကုန္း (Simethicone) ပါဝင္ေသာေဆးမ်ားကို ေသာက္သုံးႏိုင္ပါသည္။ ယင္းတို႔မွာ Simethicone ပါတဲ့အတြက္ အစာအိမ္နဲ႔အူလမ္းေၾကာင္းထဲမွာရွိတဲ့ ပိုေနေသာ ေလေတြကိုစုစည္းၿပီး ခႏၶာကိုယ္အျပင္ကို ျမန္ျမန္ထြက္ေစႏိုင္ပါတယ္။
Author: Dr. 528
Photo Credit: Freepik