လူထုက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမွာ ထိပ္ဆံုးကပါေနေသာ “ကိုယ္၀န္ေဆာင္နဲ႔ ေမြးစကေလး” က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈဘဲ ျဖစ္တယ္။ လူတစ္ေယာက္ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ဖို႔ဆုိတာ ေမြးကင္းစမတုိင္မီ ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ကတည္းက မိခင္ကိုယ္၀န္ျပ၊ ဗိုက္အပ္ကတည္းက စတင္ပါတယ္။ ေဒသႏၱရ က်န္းမာေရး တပတ္တၾကိမ္(သို႔) သားဖြားမီးယပ္ပါရဂူ (အုိဂ်ီ) ေတြထံ ဗုိက္အပ္ဗုိက္ျပၾကရပါတယ္။ ေဒသႏၱရေဆးခန္းက တစ္ပတ္တစ္ၾကိမ္ ႏွစ္ပတ္တစ္ၾကိမ္ခိ်န္းတတ္ပါတယ္။ ဗိုက္ႏုစဥ္မွာ ႏွစ္ပတ္ (၁) ၾကိမ္ ေမြးခါနီးမွာ တစ္ပတ္ (၁) ၾကိမ္ခိ်န္းတတ္ျပီး ေသြးတုိး၊ သားဦး သားေႏွာင္းကေလး သားေၾကာျဖတ္ဖို႔ဆုိရင္ ေမြးကာနီးကာလမွာ ပိုမိုုျပသဖို႔ လိုအပ္မွာျဖစ္တယ္။ ေသြးဆင္းျခင္း၊ ဗုိက္ေအာင့္ျခင္း အရိအရြဲဆင္းျခင္း ၾကံဳရပါက ကေလးမလႈပ္ေတာ့ပါက ခ်က္ခ်င္းလာေရာက္ျပသဖို႔ လိုအပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးခ်က္ၾကိဳးရဲ႔ လုပ္ေဆာင္မႈက ကေလးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ေအာက္ဆီဂ်င္ရဖုိ႔ အစားအစာအတြက္ အညစ္အေၾကး စြန္႔ထုတ္ဖို႔အတြက္ ခ်က္ၾကိဳးမွာရိွတဲ့ ေသြးလႊတ္ေၾကာ ေသြးျပန္ေၾကာေတြက ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္။ ကေလးဖြံ႔ျဖိဳးရွင္သန္ဖို႔ရာ မိခင္ရဲ႔အစားအေသာက္မွာ မီွခိုေနရပါတယ္။ လူ႔ေလာကထဲ ေရာက္လာရင္လည္း မိခင္ႏုိ႔ရည္က မပူလြန္း၊ မေအးလြန္း၊ သာမန္အပူခ်ိန္ရိွျပီး ပိုးမႊားကင္းတဲ့သန္႔စင္အာဟာရ ျပီးျပည့္စံုတဲ့ သဘာ၀ ဖန္တီးေပးမႈ ရရိွမွာပဲျဖစ္တယ္။ မိခင္ႏို႔ရည္မွာ သံဓာတ္၊ ဗီတာမင္စီ၊ ဗီတာမင္ေအစတဲ့ သက္ေစာင့္ဓာတ္၊ ကာဗိုဟုိက္ျဒိတ္နဲ႔ ကိုယ္ခံအားေကာင္းေစတဲ့ ပ႗ိဇီ၀ပစၥည္းေတြ ပါ၀င္ေနတယ္။ ႏို႔ဦးေရ (clostrum) မွာ ခုခံမႈစြမ္းရည္ ျမွင့္တင္ေပးတဲ့ပစၥည္းေတြပါ၀င္ေနလို႔ ေမြးေမြးခ်င္းနာရီ၀က္အတြင္း ႏို႔ဦးရည္တုိက္ေကြ်းဖို႔ လိုပါတယ္။ ကေလး (၆) အရြယ္အထိ၊ မိခင္ႏို႔တစ္မိ်ဳးတည္း တုိက္ေကြ်းလို႔ရတယ္။ အသက္(၂) ႏွစ္ေက်ာ္တဲ့တုိင္ ျဖည့္စြတ္စာနဲ႔အတူ မိခင္ႏို႔တိုက္ေကြ်းႏုိင္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ ေမြးဖြားျပီးတဲ့ေနာက္ ခႏၶာကိုယ္မွာရိွတဲ့ ေဟာ္မုန္းဓာတ္တစ္မ်ိဳး ေသြးေၾကာထဲေရာက္ရိွသြားတယ္။ ယင္းေဟာ္မုန္းက သားအိမ္ကို က်ံဳ႔တြေစျပီး၊ ပံုမွန္အေနအထားေရာက္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္။ ေဟာ္မုန္းရဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္က ႏုိ႔သီးေခါင္းကို ကေလးစုပ္ယူလုိက္တာနဲ႔ တစ္ျပိဳင္နက္ ႏုိ႔ရည္ထြက္ေစတယ္။ မိခင္ႏို႔ရည္တုိက္ေကြ်းရင္ မိခင္နဲ႔ကေလးခ်စ္ျခင္းေမတာၱစီးဆင္းလာေလ ႏုိ႔ရည္ပိုထြက္လာေလပဲျဖစ္တယ္။ ကေလးငိုတုိင္းတုိက္ ဆာတုိင္းတုိက္ အခ်ိန္ရတုိင္း တုိက္ေကြ်းရမယ္။ ေမြးကင္းစအရြယ္မွာ အရပ္က လက္မ (၂၀) သို႔ (၅၀) စင္တီမီတာ ရိွျပီး အေလးခ်ိန္ (၅) ေပါင္မွ (၉) ေပါင္အထိ (၅ဒသမ၅ ကီလိုဂရမ္ရိွတတ္ျပီး ခ်က္ၾကိဳးကတဆင့္ လိုအပ္တဲ့အေရအတြက္ ရရိွတယ္။ ေမြးျပီးရင္ ကေလးငယ္တစ္ေယာက္ ၾကီးထြားဖံြ႔ျဖိဳးေစဖို႔ ကေလးခႏၶာကို္ယ္တြင္း ဆဲလ္ပမာဏေပၚမူတည္တယ္။ ဦေႏွာက္နဲ႔ အာရံုေၾကာေတြ ရွင္သန္ဖြံ႔ျဖိဳးလာမယ္။ မိခင္နုိ႔ရည္ကရတဲ့ အဆီက ကေလးခႏၶာကို္ယ္ ေႏြးေထြးေစတယ္။ ေမြးကင္းစအရြယ္ ဦးေခါင္းၾကီးထြားျပီး ဦးေႏွာက္ဖြံ႔ျဖိဳးဖို႔ ေနရာေပးရတယ္။ ေမြးကင္းစအရြယ္နဲ႔ ဦးေႏွာက္အရြယ္ပမာဏဟာ လူၾကီးရဲ႔ ေလးပုံတစ္ပံုရွိတယ္။ ကေလးငယ္နဲ႔ ခႏၶာကိုယ္္ဖြ႔ံျဖိဳးမႈအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ကယ္လိုရီက တစ္ေန႔တာ (၅၀) ကယ္လိုရီျဖစ္တယ္။ ခႏၶာကိုယ္ (၈) ေပါင္ရိွတဲ့ ကေလးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ကယ္လိုရီ (၄၀၀) ျဖစ္တယ္။ မိခင္ႏို႔က တစ္ဆင့္ ရရိွပါတယ္။ ႏုိ႔မႈန္႔တုိက္ေကြ်းရင္ ေရေႏြးနဲ႔ ေဖ်ာ္ အေအးခံျပီး ေလးနာရီျခားတစ္ၾကိမ္ တရက္ေျခာက္ၾကိမ္ တုိက္ရမယ္။ အာဟာရျပည့္၀မွ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာရံုေၾကာ ရွင္သန္ၾကီးထြားျပီး ခႏၶာကိုယ္အတြင္း အျပင္အဂၤါမ်ား ဖြံ႔ျဖိဳးတုိးတက္လာျပီး က်န္းမာသန္စြမ္းတဲ့ ကေလးငယ္ျဖစ္လာပါတယ္။ ေမြးစကေလး ပထမရက္ သတၱပတ္ ျဖစ္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြက ေမြးရာပါ အသား၀ါျခင္း (Neonatul Jaundico) ျဖစ္တယ္။ ေမြးကင္းစကေလးငယ္ရဲ႔ (၆၀-၆၅%) ေရာဂါျဖစ္တယ္။ အသား၀ါေရာဂါျဖစ္ျခင္းဟာ ေမြးကင္းစ မ်ားစြာပါလာတဲ့ ေသြးနီဥမ်ား ေပါက္ကြဲပ်က္စီးျခင္း ေသြးနီဥသက္တမ္း လူၾကီးေလာက္မရွည္ျခင္း ေမြးကင္းစ အသည္းလုပ္ငန္း မျပည့္၀ျခင္း၊ ဆီလီရႈဘင္ (Billirubin) အ၀ါဓာတ္မ်ားကာ အသား၀ါျခင္းတုိ႔ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အသား၀ါတဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ မိခင္နဲ႔ကေလး ေသြးအုပ္စုမတည့္ျခင္း၊ မိခင္ႏုိ႔ေၾကာင့္ ကေလး၀ါျခင္း ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္း သည္းေျခရည္ျပြန္ပိတ္ဆို႔ျခင္း၊ ေမြးကင္းစမ်ား ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈလုိျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တယ္။ အသားမ၀ါရေအာင္ မိခင္ေသြးအုပ္စု စစ္ေဆးရမယ္။ မိခင္ေသြးနဲ႔ ကေလးရဲ႔ ေသြးအုပ္စုစစ္ေဆးျခင္း မိခင္မ်ား အာအိပ္ခ်္ နဂၢတစ္ (Rh-ne) ပါျခင္းရိွရင္ ခ်က္ခ်င္း ေသြးလဲေပးရမယ္။ ေသြးလဲမေပးရင္ ဦးေႏွာက္သားမွာ ပုံရိပ္စြဲထင္ျပီး စီပီ (cp- lereberal palsy) ျဖစ္ဖို႔မ်ားတယ္။ ေသြးလဲတာကို မိခင္က ခြင့္ျပဳရတယ္။ အသား၀ါ၊ သံသယရိွကတည္းက ေဆးရံုျပန္ျပသင့္ပါတယ္ (သို႔) ေသြးလဲလွယ္ေပးဖို႔ရမယ့္ ေဆးရံုေတြအနီး ေမြးဖြားဖို႔ စီစဥ္ထားရမယ္။ ေပါင္မျပည့္ လမေစ့ေမြးလို႔ အေမနို႔မဆုိ႔ႏုိင္ပဲ အသား၀ါျခင္းမ်ိဳးလည္း ေတြ႔ၾကံဳရႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးအထူးကုနဲ႔ ျပသရင္ပိုျပီး အက်ိဳးရိွႏုိင္ပါတယ္။ ေပါင္မျပည့္ လမျပည့္တိုင္း ကေလးအသက္မဆံုးရႈံးႏုိင္ပါ။ ကေလးအထူးကု ကေလးျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေကာင္းရင္ ေကာင္းသလို အသက္ရွင္ ၾကီးထြားသန္မာလာမွာဘဲျဖစ္တယ္။ ေပါင္မျပည့္ လမေစ့တာကေတာ့ ေသြးလဲစရာမလိုတတ္ဘူး။ ဖိုဘိုသရာဖီ (Phototheraphy) ေလာက္နဲ႔ ျပဳစုုေစာင့္ေရွာက္တာေလာက္နဲ႔ ေရာဂါကင္းရင္ အ၀ါေလ်ာ့သြားရင္ […]
Tag: ကေလးက်န္းမာေရး
ဝက္သက္ေရာဂါႏွင္႔ အယူအဆမွားမ်ား
၀က္သက္ေရာဂါႏွင္႔ ပတ္သက္ၿပီး အယူအဆမွားတခ်ိဳ႕ကို တင္ျပပါမည္။ ၀က္သက္ေရာဂါမွာ အသက္အရြယ္မ ေရြးျဖစ္ႏုိင္ေသာ္လည္း ကေလးမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားပါသည္။ လူႀကီးမ်ားတြင္ အျဖစ္နည္းျခင္းမွာလည္း ငယ္စဥ္ က၀က္သက္ေရာဂါ ျဖစ္ခဲ႔ဖူးသျဖင္႔ ကိုယ္ခံစြမ္းအားစနစ္၏ ခုခံကာကြယ္ႏုိင္မႈေၾကာင္႔ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ “၀က္သက္ေပါက္လွ်င္ ေဆးမထိုးရ” ဟုလက္ခံထားမႈမ်ားရွိသည္။ ၀က္သက္ေပါက္ေသာ ကေလးငယ္အားေဆး ထိုးမိလွ်င္ ၀က္သက္ငုပ္သြားတတ္သည္။ ကေလးငယ္ပိုၿပီး ခံစားရတတ္သည္။ အႏၱရာယ္ရွိသည္ စသည္ျဖင္႔ယံု ၾကည္မႈမ်ားေၾကာင္႔ ျဖစ္သည္။ ၀က္သက္ေရာဂါမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင္႔ျဖစ္ေသာ ေရာဂါျဖစ္သည္။ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး၏ သဘာ၀အရ ပဋိဇီ၀ေဆး၀ါးမ်ားေၾကာင္႔ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ၀က္သက္ေရာဂါတြင္ အနီဖုအစက္အ ေျပာက္မ်ားမွာ ေဆးထိုးသည္ျဖစ္ေစ၊ မထိုးသည္ျဖစ္ေစ သဘာ၀အတိုင္းထြက္လာမည္ျဖစ္၏။ ဗုိင္းရပ္စ္ေရာဂါျဖစ္ေပၚခ်ိန္တြင္ ဒုတိယအဆင္႔ ဗက္တီးရီးယားကူးစက္မႈ Secondary Bacterial Infection ျဖစ္ ႏုိင္သည္။ ဥပမာ – အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါ နမိုးနီးယားျဖစ္တတ္ပါသည္။ […]
ခရီးထြက္ခ်ိန္ ကေလးက်န္းက်န္းမာမာ ရိွပါေစ
၂၀၁၅-၁၆ ပညာသင္ႏွစ္ရဲ႕ အတန္းတင္စာေမးပြဲအားလံုး (၁၀ တန္းမွ လြဲ၍) ေဖေဖာ္၀ါရီလကုန္တြင္ ၿပီးစီးေတာ့မွာျဖစ္တယ္။ အဲဒီအခါက်ရင္ မိဘေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မိမိတို႔ရဲ႔ ကေလးေတြနဲ႔ အေပ်ာ္ခရီး ထြက္ေလ့ရိွပါတယ္။ တတ္ႏုိ္င္တဲ့သူေတြက ျပည္ပခရီးသြားၾကတယ္။ ျပည္တြင္းခရီးေတြမွာ ဘုရားဖူး သြားၾက မလား၊ မေရာက္ဖူးတဲ့ေနရာကို သြားၾကမလား၊ ပင္လယ္ကမ္းေျခ သြားၾကမလား စသည္ျဖင့္ လည္ပတ္စရာ ေတြ အမ်ားႀကီးရိွပါတယ္။ ကေလးေတြကို ေခၚသြားမွာဆုိေတာ့ သူတို႔ေလးေတြ က်န္းက်န္းမာမာရိွဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ကေလးေတြဟာ ေရာဂါကူးစက္လြယ္ၾကလို႔ ႀကိဳတင္ၿပီးကာကြယ္ေဆးေတြ ထိုးထားသင့္တယ္။ ခရီးထြက္မယ္ လို႔ အစီအစဥ္ရိွရင္ ခရီးမထြက္မီ ေျခာက္လထက္မနည္း အလိုမွာ ထိုိးထားသင့္တယ္။ အေရးေပၚကိစၥမ်ား အတြက္ ေဆး၀ါးေတြယူူသြားဖို႔ မေမ့ပါနဲ႔။ ကား၊ မီးရထားစီးရင္ မူးတတ္တဲ့အက်င့္- အဲဒါမျဖစ္ေအာင္ ကြ်န္မကိုယ္ေတြ႔တစ္ခုမွာ ဂ်င္းတက္ကို ပါးပါးလီွးၿပီး […]