အရက္နာက်တာကို လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္က အိႏိၵယ ဟိႏၵဴေဆးက်မ္းမွာ စေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ Paramada လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။
အဓိပၸာယ္က အရက္ေသာက္ျပီးတဲ့အခါ ေရငတ္ျခင္း၊ ေခါင္းနဲ႔ အဆစ္ေတြမွာ နာၾကင္ျခင္းနဲ႔ ခႏၶာကို္ယ္ေလးလံေနတယ္။ အဒီတုန္းကဆုိရင္ ဘယ္လိုကုသရမွန္းလည္း မသိဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ ရာစုႏွစ္ကမွ အရက္နာက်ျခင္းဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ ျပီးခဲ့တဲ့ ရာစုႏွစ္ကမွ အရက္နဲ႔ ဆက္စပ္ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ ၁၉ ရာစုတြင္ အဂၤလိပ္ ေ၀ါဟာရထဲမွာ အစည္းအေ၀းမွ မျပီးျပတ္ေသးတဲ့လုပ္ငန္းေတြလို႔ ေဖာ္ျပခဲ့တယ္။ ၁၉၄၀ ခုႏွစ္က်မွ အရက္ေသာက္တာနဲ႔ ပတ္သတ္တယ္ဆုိတာကို ေဖာ္ျပလာခဲ့တယ္။
ေသြး- အရက္ပါ၀င္မႈ ပမာဏဟာ သုညျပန္ေရာက္သြားတဲ့အခါ အရက္နာက်တာ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ေအာ္ကလီဆန္တာ၊ ပူပင္စိုးရိိမ္တာ၊ ပါးစပ္ေျခာက္ေသြ႔တာ၊ အူလမ္းေၾကာင္း အတြင္းပံုမွန္မျဖစ္တာ၊ အာရံုစူးစုိက္ရခက္တာ၊ မူးေ၀တာေတြျဖစ္လာတယ္။ သိပၸံအရ တာရွည္တည္ရိွတဲ့ သီအုိရီတစ္ခုက ေရဓာတ္ေလ်ာ့နည္းတာပဲျဖစ္တယ္။ အရက္က anti-diuretic ေဟာ္မုန္းထုတ္လုပ္မႈကို အရက္က ေလ်ာ့နည္းသြားေစတာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ ခႏၶာကို္ယ္အေနနဲ႔ ေရကို ျပန္လည္စုပ္ယူဖို႔ ဒီေဟာ္မုန္းကို လုိအပ္တယ္။ ရႏုိင္ေခ်နည္းသြားတဲ့အတြက္ ခႏၶာကို္ယ္ဟာ အရည္ကို က်င္ငယ္မွ တစ္ဆင့္ကုန္းခန္းတယ္။
အခ်ိဳ႔လူေတြမွာ အရက္နာက်တာကို မခံစားရဘူး။ အရက္ေသာက္သူေတြရဲ႔ ၂၈ ရာခုိင္ႏႈန္းက အရက္နာမက်ဖူးဘူးလို႔ ဆိုၾကတယ္။ တိတိက်က် နားလည္ၾကတဲ့သူေတြ နည္းတယ္။ အရက္နဲ႔ ထိေတြ႔မႈကို စမ္းသပ္တဲ့ အေျခအေန အတြင္းမွာ ေစာင့္ၾကည့္ထားေပမယ့္ အရက္နာက်တာနဲ႔ တု႔ံျပန္မႈဟာ လူတစ္ဦးခ်င္းအေပၚမွာ ျခားနားမႈေတြ ရိွၾကတယ္။ မ်ိဳးရိုးဗီဇနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္အေၾကာင္းေတြနဲ႔ ေရာစပ္တယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ အခ်ိဳ႔သံုးသပ္ခ်က္ေတြမွာ မိသားစုအတြင္း အရက္စြဲတဲ့ လူေတြမွာ အရက္နာက်ပိုျဖစ္ေလ့ ရိွတယ္လို႔ ဆုိတယ္။
အရက္နာက်တာ အျမဲလိုလုိ ျဖစ္ေနရင္ ေရရွည္အက်ိဳးဆက္ေတြ ရိွလာႏုိင္တယ္။ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားေတြ အေပၚအမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္ခဲ့တဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ေတြမွာ အရက္နာက်တာ မၾကာခဏ ျဖစ္တာနဲ႔ ဦးေႏွာက္အေရွ႔ဘက္မွာရိွတဲ့ အျဖဴ ပစၥည္းတည္တံ့ခုိင္ျမဲမႈက်လာတယ္။ ဒီလုိမ်ိဳးျဖစ္လာရင္ မွတ္ဉာဏ္မွာ ထိခုိက္ယိုယြင္းမႈေတြရိွလာႏုိင္ျပီး အာရံုစူးစိုက္မႈမွာလည္း ေလ်ာ့နည္းလာတယ္။
ဒီလုိ အရက္နာက်တာေတြဟာ အသက္ရလာတာနဲ႔ အမ်ွ ပိုဆုိးလာႏုိင္တယ္။ ခႏၶာကို္ယ္အေနနဲ႔ အရက္ကို အစီအစဥ္တက် လုပ္ႏုိင္ေခ် နည္းလာတာန႔ သိပၸံရႈေထာင့္က ၾကည့္ရင္ေတာ့ ဒါဟာမွန္ကန္တယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထား အနည္းငယ္သာ ရိွတယ္။
အရက္နာက်တာကို ကုစားတဲ့ နည္းေတြဟာ ကမာၻ႔သမိုင္းတစ္ေလ်ွာက္မွာ ဒုန႔ဲေဒးရိွတဲ့အထဲမွာ ေရွးက်တဲ့ ကုထံုးနည္းတစ္ခုကေတာ့ ေခြးရဲ႔ အေမႊးနဲ႔ ကုသနည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းကေတာ့ ဇီ၀အေျခခံတဲ့နည္းျဖစ္တယ္။ ေရာမေခတ္က ေရာမေတြကေတာ့ ဇီးကြက္ဥအစိမ္းစားတာကို အၾကံျပဳခဲ့တယ္။ အကိ်ဳးသက္ေရာက္မႈေတာ့ ရိွႏုိင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆုိရင္ ဥေတြထဲမွာ Cysteine ဆုိတာ ပါ၀င္တယ္။ အရက္ေသာက္တာေၾကာင့္ ကုန္ခန္းသြားတဲ့ အမိုင္ႏုိအက္စစ္တစ္မိ်ဳး ျဖစ္တယ္။ Genghis Khan လက္ထက္က ဆုိရင္ မြန္ဂိုစစ္သည္ေတြဟာ သနပ္လုပ္ထားတဲ့ သိုးမ်က္စိေတြကို စားခဲ့ၾကတယ္။ အလယ္ေခတ္ဥေရာပက ဆရာ၀န္ေတြကေတာ့ ငါးရွဥ့္အစိမ္း လတ္လတ္နဲ႔စားတဲ့ မက္မြန္သီးတုိ႔ကို စားႏုိင္တယ္။
အခုေခတ္မွာေတာ့ သိပၸံနည္းအရ လက္ခဲ့တ့ဲ အရက္နာက် ကာကြယ္ေဆးကို ေဆး၀ါးကုမၸဏီေတြက ထိထိေရာက္ေရာက္ ထုတ္လုပ္ႏုိင္ျခင္း မရိွေသးဘူး။
Author – Healthcare Journal (vol:8/no:2/ pg:3) ေမာင္ခ်မ္းသာ