လူတို႔ရဲ႕ အသားအေရဟာ ခႏၶာကိုယ္ကို ျပင္ပကမာၻနဲ႔ ထိေတြ႕ေပးထားၿပီး ျပင္ပရဲ႕ဒဏ္မ်ား ခုခံထားပါတယ္။ အေရျပားဟာ အသားအေရပဲျဖစ္တယ္။
သည္တစ္ပတ္ မဂၤလာေမာင္မယ္ က်န္းမာေရးစကားဝိုင္းမွာ “အသက္အ႐ြယ္ ႏွင့္ အသားအေရ” အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။
ေမာင္ – အေရျပားရဲ႕တာဝန္က ဘာေတြျဖစ္မလဲ ဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – အေရျပားဟာ အပူခ်ိန္မ်ားျခင္း၊ ေျခာက္ေသြ႕ျခင္း၊ ေလတိုက္စားျခင္း၊ ေနေလာင္ျခင္းမ်ား ခံစားရတဲ့အျပင္ အေရျပားဂ႐ုမစိုက္မႈ၊ ေကာင္းစြာမထိန္းသိမ္းမႈမ်ားေၾကာင့္ ပိုမိုအိုမင္းရင့္ေရာ္ေစပါတယ္။
မယ္ – အ႐ြယ္မတိုင္မီ အိုမင္းရင့္ေရာ္ရတဲ့အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးေပးပါဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – ေနေရာင္ေအာက္မွာ အခ်ိန္ၾကာၾကာေနရျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေၾကာင့္ အ႐ြယ္မတိုင္မီ အိုမင္းရင့္ေရာ္ေစပါတယ္။
ေမာင္ – အေရျပားရဲ႕ သက္တမ္းက ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ ဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – အသက္ငယ္႐ြယ္စဥ္ အေရျပားလဲလွယ္ႏႈန္းက (၁၅)ရက္မွ (၁၈)ရက္အတြင္း ရွိၿပီးဆဲလ္မ်ားဟာ ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္အတြင္း အသစ္ျပန္ျဖစ္တယ္။ အသက္ (၃၀) ဝန္းက်င္မွာ အေရျပားလဲလွယ္ႏႈန္းဟာ လပိုင္း ေရာက္ရွိၿပီး အသက္ (၇၀) ႏွစ္မွာ ဆဲလ္အသစ္ျပန္ျဖစ္ဖို႔ လေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္တယ္။
မယ္ – အသက္အ႐ြယ္အလိုက္ အသားအေရ ေျပာင္းလဲျခင္း ေဆြးေႏြးေပးပါ ဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – အသက္အ႐ြယ္အရ အေရျပားေျပာင္းလဲျခင္းနဲ႔ ျပင္ပအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ အေရျပားေျပာင္းလဲျခင္းဆိုၿပီး ခြဲျခားႏိုင္တယ္။ အသက္အ႐ြယ္အရ အေရျပားေျပာင္းလဲျခင္းဟာ လူတိုင္း ေရွာင္လႊဲမရတဲ့ အသက္အ႐ြယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ျပင္ပ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားႏွင့္ မပတ္သက္တဲ့ အေရျပားေျပာင္းလဲျခင္းျဖစ္တယ္။
ေမာင္ – ျပင္ပအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ အေရျပား ေျပာင္းလဲျခင္းကေရာ ဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – ျပင္ပအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ အေရျပားေျပာင္းလဲျခင္းဟာ အသက္အ႐ြယ္အရျဖစ္တဲ့ အေရျပားေျပာင္းလဲျခင္းအေပၚမွာ ျပင္ပအေၾကာင္းအခ်က္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အေရျပား ေျပာင္းလဲျခင္း ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္တယ္။ ျပင္ပ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ား ဆိုရာမွာ ေနေရာင္ျခည္ထိေတြ႕ျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းတို႔ ပါဝင္တယ္။
မယ္ – အသက္အ႐ြယ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အေရျပားေျပာင္းလဲျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြ ေဆြးေႏြးေပးပါ ဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – အသက္အ႐ြယ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အေရျပားေျပာင္းလဲျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအခ်က္ေတြက ဆူပါေအာက္ဆိုဒ္ (Super oxide) ေခၚဆဲလ္မ်ားနဲ႔ တစ္သွ်ဴးမ်ားကို ထိခိုက္ေစတဲ့ ပစၥည္းမ်ား ထြက္ရွိမႈက အဓိကက်ပါတယ္။
ေမာင္ – ထိခိုက္တဲ့ အေရျပားအစိတ္အပိုင္းက ဘာေတြပါသလဲ ဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – ဖိုင္ဘလိုဘလက္မ်ား အေရအတြက္နည္းျခင္း၊ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းက်ျခင္း၊ ေကာ္လာဂ်င္မ်ား၊ အသစ္ထုတ္ႏိုင္စြမ္းမ်ား က်ဆင္းျခင္း၊ ေကာ္လဂ်င္မ်ား ျပန္လည္ၿဖိဳဖ်က္ႏိုင္စြမ္း က်ဆင္းျခင္း၊ အလက္စတစ္ Elastic မ်ား က်ဳံ႔ႏိုင္၊ ဆန႔္ႏိုင္စြမ္းက်လာျခင္း၊ ပမာဏနည္းျခင္း၊ ကာရင္တိုဆိုဒ္ (Keraltrocyte) ကာကြယ္ေပးႏိုင္စြမ္း က်ဆင္းလာျခင္း၊ အေရအတြက္နည္းလာျခင္းေၾကာင့္ အေရျပားပါးလာျခင္း၊ မယ္လင္ႏိုဆိုဒ္ (Malannocyte) ဆဲလ္မ်ား အေရအတြက္နည္းျခင္းႏွင့္ သက္တမ္းတိုလာျခင္း၊ လင္ဂါဟြန္းဆဲလ္ (Langahan cells)မ်ား အေရအတြက္ နည္းလာျခင္း၊ ပုံသ႑ာန္ပုံမွန္ မဟုတ္ေတာ့ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
မယ္ – ျပင္ပ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အေရျပားေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ ရွင္းျပပါ ဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – ျပင္ပအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ အေရျပား ေျပာင္းလဲရျခင္း အေၾကာင္းမွာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ပါဝင္တယ္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ထိေတြ႕မႈမ်ားတဲ့ အေရျပားေနရာမ်ား မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္းနဲ႔ လက္ဖမိုးတို႔မွာ အေတြ႕ရမ်ားတယ္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ဘီ(၂၉၀) မွ (၃၂၀)နာႏိုမီတာက အေရျပားအေပၚလႊာရဲ႕ ေအာက္ပိုင္းထိ ထိုးေဖာက္ေရာက္ရွိႏိုင္တယ္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ေအဟာ ေနေရာင္ျခည္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အေရျပားေျပာင္းလဲျခင္း၊ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ပိုၿပီးျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ေမာင္ – မ်က္ႏွာနဲ႔ အေရျပားအိုမင္းရင့္ေရာ္ျခင္း ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အျခားအေၾကာင္းေတြကေရာ ဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – မ်က္ႏွာ အမူအရာမ်ား ထပ္ကာထပ္ကာ လုပ္ျခင္းလည္းပါသလို၊ ကြမ္းစားျခင္း၊ ေဆးလိပ္နဲ႔ အရက္ေၾကာင့္ပါဝင္တယ္။ ကမာၻ႔ဆြဲအားကလည္း အေရျပား ေျပာင္းလဲျခင္းကို ပိုမိုျမန္ေစတယ္။
မယ္ – အေရျပားေပၚက အေရးအေၾကာင္းေတြရဲ႕ျဖစ္စဥ္ ေျပာျပေပးပါဦးဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ အေရျပား ၾကမ္းလာၿပီး အေရျပား အဝါေရာင္သမ္းလာျခင္း ျဖစ္ေစတယ္။စီးကရက္ကို ေန႔စဥ္(၁၀)လိပ္ (၁၀)ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ ေသာက္သုံးသူမ်ားမွာ သိသာတယ္။ အေရျပားတင္းရင္းမႈ ေလ်ာ့က်လာျခင္း၊ မွဲ႔ေျခာက္မ်ားေပၚလာျခင္း၊ အေရျပား ကင္ဆာတို႔ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
ေမာင္ – အေရျပားကုသမႈရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ေတြကေရာ ဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – အေရျပားေျပာင္းလဲမႈရဲ႕ အဓိက သြင္ျပင္မ်ားျဖစ္တဲ့ အေရးအေၾကာင္းမ်ား၊ အသားအေရတြန႔္ျခင္း၊ ေနေလာင္ကြက္မ်ား၊ အေရျပား ေလ်ာ့တိေလ်ာ့ရဲ ျဖစ္လာမႈမ်ား၊ ေသြးေၾကာမွ်င္မ်ားနဲ႔ အေရျပားတြဲက်ျခင္းကို ပစ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။
မယ္ – သဘာဝက်က် လွလွပပျဖစ္ဖို႔ ဘယ္လိုထိန္းသိမ္းသင့္သလဲ ဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – ႀကီးငယ္မေ႐ြး အလွအပ ျမတ္ႏိုးၾကတယ္။ သဘာဝမွ ရရွိထားၿပီးျဖစ္တဲ့ အလွတရားကို ငယ္စဥ္မွစလို႔ ဘဝတစ္ေလ်ာက္ ထိန္းသိမ္းထားဖို႔ လိုတယ္။ လွခ်င္လြန္းလို႔ သဘာဝထက္ ေက်ာ္လြန္ျခယ္သမႈမ်ားဟာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနဲ႔ မရႈမလွ ျဖစ္သြားတတ္တယ္။
ေမာင္ – ယေန႔ေခတ္နဲ႔ အသားအေရအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးေပးပါဦး ဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – ေခတ္မီ တိုးတက္မႈ အရွိန္အဟုန္ေၾကာင့္ တစ္ကမာၻလုံး အသားအေရ ထိန္းသိမ္းတဲ့ ထုတ္ကုန္ပစၥည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အမည္ေပါင္းစုံ၊ ေျခဆုံးေခါင္းဆုံး တစ္ကိုယ္လုံးရွိ အေရျပားအတြက္ ေၾကာ္ျငာအား ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ဆြဲေဆာင္ေနၾကတယ္။ တာရွည္ခံဖို႔ ျပဳျပင္ဆက္စပ္ရလို႔ အနည္းနဲ႔အမ်ား ဓာတုပစၥည္းပါတယ္။ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီၫြတ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား ပိုမိုရရွိႏိုင္လို႔ သတိျပဳသင့္ပါတယ္။
မယ္ – ဆပ္ျပာ၊ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္၊ ဆံပင္ဆိုးေဆး၊ ေျဖာင့္ေဆးေတြကို ဆိုလိုတာလားဆရာ။
ေဒါက္တာမဂၤလာ – ဟုတ္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္သုံး ဆပ္ျပာ၊ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္၊ ဆံပင္ဆိုးေဆး၊ ဆံပင္ေကာက္ျခင္း၊ ေျဖာင့္ျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္ေပါင္းတင္ျခင္း၊ ေခ်းခြၽတ္ျခင္း၊ ဖေယာင္းနဲ႔ အေမႊးမ်ား ဖယ္ရွားျခင္း၊ ေျခသည္းလက္သည္း အလွျပင္ျခင္း၊ တစ္ကိုယ္ေရ သန႔္ရွင္းမႈနဲ႔ အလွအပျပဳျပင္ျခင္းမ်ားဟာ ေခတ္စားလာတာနဲ႔အမွ် ဓာတ္မတည့္ျခင္းမ်ားလည္း ပိုျဖစ္ေစႏိုင္လို႔ သတိနဲ႔ သုံးစြဲသင့္ပါတယ္။
Author: ေဒါက္တာ မဂၤလာ, Healthcare Journal ,vol 8,no 39(13.10.17)