ေတာ္ေတာ္စိတ္ဒုကၡေပးႏိုင္တဲ့ အေရျပားေရာဂါေတြ ဝက္ၿခံ (၁)

ဝက္ၿခံအေၾကာင္းေဆာင္းပါးေတြ ကြၽန္ေတာ္အရင္တုန္းက ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဝက္ၿခံဟာ ျဖစ္ေနတဲ့သူရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈ ေပၚမူတည္ၿပီး ဘယ္ေလာက္အေရးႀကီးသလဲဆိုတာ ျဖစ္တဲ့အေရျပား အေျခအေနတစ္ခုျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီ စိတ္ဒုကၡေပးႏိုင္တဲ့ အေရျပားေရာဂါေတြဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ပါဝင္သင့္တယ္လို႔ ယူဆတဲ့အတြက္ ဒီတစ္ပတ္မွာ ဝက္ၿခံအေၾကာင္း ထပ္ေရးျဖစ္တာပါ။ ဝက္ၿခံဟာ ေရာဂါတစ္ခုလို႔ ယူဆခ်င္ရင္လဲ သတ္မွတ္ရင္လဲ ရသလို ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္ ေျပာင္းလဲမႈတစ္ခုလို႔ ယူဆခ်င္ရင္လဲ ရႏိုင္တာမ်ိဳးပါ။ ဝက္ၿခံဘယ္ေလာက္ ဆိုးသလဲဆိုတာဟာလဲ ျဖစ္ေနတဲ့သူရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈေပၚမွာ အမ်ားႀကီး မူတည္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္ႏွာတစ္ခုလုံးနည္းပါး ဝက္ၿခံေပါက္ေနတဲ့ သူတစ္ေယာက္ဟာ ဘာကုသမႈမွခံယူဖို႔ မလိုဘူးလို႔ ထင္ေနတာမ်ိဳး ရွိႏိုင္သလို ဝက္ၿခံဖုေလး တစ္ဖုႏွစ္ဖုေၾကာင့္ အိပ္မေပ်ာ္တဲ့သူမ်ိဳး ရွိႏိုင္ၾကတာလဲျဖစ္ပါတယ္။

ဝက္ၿခံဟာ အဆီဂလင္းနဲ႔ တြဲေနတဲ့ ေမြးညင္းေပါက္ကေလးေတြ ေရာင္ရမ္းမႈ ျဖစ္တာကေန ျဖစ္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဝက္ၿခံဟာ အျဖစ္အမ်ားဆုံး အေရျပားေရာဂါတစ္ခုလို႔ ေျပာရမွာပါ။ တစ္ကမာၻလုံး ဘယ္တိုင္းျပည္၊ ဘယ္လူမ်ိဳးမွာမဆို ျဖစ္ပြားပါတယ္။ လူပ်ိဳေပါက္ အပ်ိဳေပါက္ အ႐ြယ္မွာ အျဖစ္မ်ားၿပီး ဆယ္ေက်ာ္သက္အ႐ြယ္ေတြရဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္မွာ ဝက္ၿခံျဖစ္ပြားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဝက္ၿခံဟာ အခ်ိန္ခပ္ၾကာၾကာ ျဖစ္ေနတတ္တာမ်ိဳးပါ။ သက္သာလိုက္ ျပန္ျဖစ္လိုက္လဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဝက္ၿခံဟာ တစ္ခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္အ႐ြယ္ေတြမွာ ခဏတာျဖစ္တဲ့ အေျခအေနလို႔ ယူဆခဲ့ၾကတာပါ။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ဝက္ၿခံျဖစ္တာဟာ ေစာလာသလို ပိုၿပီးတဲ့ၾကာၾကာျဖစ္လာတာကို ေတြ႕ၾကရပါတယ္။ ဝက္ၿခံ ေစာေစာျဖစ္လာတာဟာ အပ်ိဳေဖာ္ လူပ်ိဳေဖာ္ဝင္တာ ေစာလို႔ျဖစ္ႏိုင္သလို အစားအေသာက္၊ အဝလြန္မႈစတဲ့ ေန႔စဥ္ေနထိုင္မႈပုံစံနဲ႔လဲ ပတ္သက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ လူေတြက ပိုၿပီးသတိထားမိေနတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာဆိုရင္ ဝက္ၿခံစျဖစ္တဲ့အ႐ြယ္ဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ၁၀ ႏွစ္ကေန ၁၃ ႏွစ္ၾကားလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။

မိန္းကေလးေတြဟာ ေယာက်ာ္းေလးေတြထက္ နည္းနည္းပိုၿပီး ေစာေစာဝက္ၿခံစျဖစ္ၾကပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ ကေလးေတြမွာဆိုရင္ အပ်ိဳေဖာ္ လူပ်ိဳေဖာ္မဝင္ခင္ ဝက္ၿခံစထြက္တာကိုလည္း ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းေျပာင္းလဲမႈဟာ သိသာတဲ့အပ်ိဳေဖာ္ လူပ်ိဳေဖာ္ဝင္တဲ့ အခ်ိန္မတိုင္ခင္မွာ စတင္ၿပီး အဆီဂလင္းေတြကေန အဆီထုတ္လုပ္မႈ ျမင့္တက္ေစတဲ့အတြက္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ မိန္းကေလးေတြမွာဆိုရင္ အဲဒီလို ေစာၿပီးဝက္ၿခံထြက္တာဟာ သားဥအိမ္မွာ အရည္အိတ္တည္တာတို႔ အင္ဆူလင္မတိုးတာတို႔နဲ႔ တြဲၿပီးေတြ႕ရတတ္တာေၾကာင့္ သတိထားသင့္တာပါ။ ဒီအျပင္ ေစာေစာျဖစ္တဲ့ ဝက္ၿခံဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုျပင္းထန္တဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္တာကိုလဲ ျပဆိုတာျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေစာေစာျဖစ္တဲ့ ဝက္ၿခံဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အမ်ိဳးသားေတြထက္ ပိုၿပီးျဖစ္ႏိုင္သလိုပဲ ေနာက္က်ၿပီးျဖစ္တဲ့ ဝက္ၿခံဟာလဲ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တာကို ေတြ႕ၾကရပါတယ္။

ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ေလ့လာမႈေတြမွာ အသက္ ၃၁ ကေန ၄၀ အတြင္း အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ အသက္ ၄၁ ကေန ၅၀ အတြင္း အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ဝက္ၿခံျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးနဲ႔တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း ကြာျခားတာကိုလဲ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လူမ်ိဳးမဆို ဝက္ၿခံအျဖစ္အမ်ားဆုံး အသက္အ႐ြယ္ဟာ အသက္ ၁၅ ႏွစ္နဲ႔ ၂၀ ၾကားကိုေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဝက္ၿခံျဖစ္ပြားတဲ့ အသက္အ႐ြယ္ဟာ ပိုၿပီးက်ယ္ျပန္လာေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလို က်ယ္ျပန႔္လာေနတာဟာ အမ်ိဳးသားေတြေရာ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာပါလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။

ဝက္ၿခံဟာ တစ္ကမာၻလုံးမွာ အျဖစ္အမ်ားဆုံးေရာဂါ ၁၀ ခုထဲမွာ တစ္ခု အပါအဝင္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အေမရိကန္မွာ အေရျပားဆရာဝန္ေတြဆီကို လာအျပဆုံးေရာဂါေတြထဲမွာ ဝက္ၿခံဟာ ထိပ္ဆုံး ဒါမွမဟုတ္ နံပါတ္ ၂ ေနရာမွာ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဝက္ၿခံဟာ အထက္မွာ ေျပာခဲ့သလိုပဲ သားဥအိမ္မွာ အရည္အိတ္တည္တာနဲ႔ တြဲၿပီးျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ အဲဒီအေျခအေနမွာ အင္ဒ႐ိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းမ်ားႏိုင္တဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သားဥအိမ္အရည္အိတ္တည္တဲ့အခါမွာ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ လကၡဏာေတြကေတာ့ အင္ဒ႐ိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းမ်ားလာတဲ့အတြက္ ျဖစ္လာတတ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အမ်ိဳးသားပုံစံ အေမြးေပါက္တာ ဥပမာ – ႏႈတ္ခမ္းေမြးေပါက္လာတာမ်ိဳး၊ ဝက္ၿခံထြက္တာ၊ ဆံပင္ကြၽတ္လာတာေတြျဖစ္လာတာ၊ ရာသီလာတာ ပုံမွန္မဟုတ္ေတာ့တာျဖစ္လာတာ ဥပမာ – ရာသီလာလိုက္မလာလိုက္ျဖစ္တာ၊ အာထရာေစာင္း ႐ိုက္ၾကည့္ရင္ သားဥအိမ္မွာ အရည္အိတ္ေတြေတြ႕ရတာ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ရွိသင့္တာထက္ပိုေနတာ၊ အင္ဒ႐ိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းမ်ားေနတာ၊ အင္ဆူလင္ေဟာ္မုန္း မတိုးတာ စတာေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ဝက္ၿခံနဲ႔တြဲၿပီး ေတြ႕ရတတ္တဲ့ ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစတတ္တဲ့ အေျခအေနကေတာ့ Congenital Adrenal Hyperplasia, Hypercortisolism, Cushing, Actomegaly စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။

Author: ေဒါက္တာေက (အေရျပား), Healthcare Journal, vol 8, No42 (3.11.17)