ေကာ္ရွဴျခင္းဟာ Inhalant abuse လို႔ေခၚတဲ့ ေဆးစြဲေစတဲ့ ရွဴစရာေတြထဲက တစ္မ်ိဳးပါ။ တျခား အမ်ိဳးအစား အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ Tobacco (ေဆး) ေဆးလိပ္၊ Marijuana ေဆးေျခာက္ နဲ႔ Cocaine (ကိုကိန္း) ေတြလို မီးရႈိ႕ၿပီးရွဴတာက တစ္မ်ိဳး ၊ ေဆးကုရာမွာသုံးတဲ့ Nitrous oxide ေမ့ေဆးလိုက တစ္မ်ိဳးျဖစ္တယ္။ အၾကမ္းခြဲေျပာရရင္ ေဆးသုံးနဲ႔ ေဆးသုံးမဟုတ္တဲ့ လူသုံးပစၥည္းကို တမင္တကာ ရွဴၾကတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တယ္။
တလြဲသုံးၿပီး ရွဴတဲ့ လူသုံးပစၥည္းေတြကေတာ့
၁။ Aliphatic hydrocarbons ဆိုတဲ့ Petroleum products ဓါတ္ဆီ-ေရနံဆီလို ပစၥည္းေတြမွာ Propane, Butane ဓါတ္ေတြပါတယ္။
၂။ Aromatic hydrocarbons ေတြထဲမွာ Toluene နဲ႔ Xylene ဓါတ္ေတြပါတယ္။
၃။ Ketones acetone ဆိုတာ လက္သည္းနီဖ်က္ေဆးေတြမွာပါတယ္။
၄။ Haloalkanes ဆိုတာထဲမွာ Hydrofluorocarbons, Chlorofluorocarbon နဲ႔ Trichloroethylene ဓါတ္ေတြပါတယ္။
၅။ Nitrites ဆိုတာက Alkyl nitrites, Nitrous oxide ဓါတ္ေတြျဖစ္တယ္။
Gasoline နဲ႔ Paint thinner သုတ္ေဆးေတြ ၾကေတာ့ ဒီအတိုင္းရွဴတယ္။ တခ်ိဳ႕က အေငြ႕ကို ရွဴဖို႔ ပလပ္စတစ္အိတ္ကို သုံးတယ္။ Whipped cream aerosol cans ဗူး၊ Aerosol hairspray ၊ Non-stick frying spray ေၾကာ္ခ်က္တဲ့ အခါ မကပ္ေစတဲ့ စပေရး ေတြကရတဲ့ Nitrous oxide gases ဓါတ္ေငြ႕ကို Plastic bags ပလပ္စတစ္အိတ္မွာ ျဖန္းၿပီး ရွဴၾကတယ္။ Propane နဲ႔ Butane gases အေငြ႕ေတြကို ထည့္တဲ့ဗူးကေန တိုက္႐ိုက္ရွဴတယ္။
မ်ားေသာအားျဖင့္ လူငယ္ေတြနဲ႔ ကေလးေတြက သုံးၾကတယ္။ လမ္းေပၚက ကေလးေတြ မ်ားတယ္။တစ္ခါတစ္ေလ ရထားသံလမ္းေဘးမွာ ေကာ္ရွဴေနၾကတဲ့ ကေလးတစ္သိုက္ကို ဇီဝကတို႔ေတြ႕ႏိုင္တယ္ ။ ေခြၽးနံ႔ေပ်ာက္ေဆး၊ Hair spray ၊
Air fresheners အနံ႔ေကာင္းေအာင္ ျဖန္းေဆး ဆိုတာေတြက ေဈးမႀကီးဘဲ အလြယ္ရလို႔ ဆင္းရဲသားေတြက သုံးႏိုင္ၾကတယ္။
ေကာ္ကဲ့သို႔ေသာ အရာမ်ား ရွဴျခင္းျဖင့္ ဘာေတြ အဆိပ္သင့္မလဲ
၁။ Methylene chloride အေငြ႕ကေန ကာဗြန္မိုေနာ့ဆိုက္ အဆိပ္သင့္ႏိုင္တယ္။
၂။ Gasoline ဓါတ္ဆီကေန ခဲဆိပ္သင့္ႏိုင္တယ္။
၃။ Carbon tetrachloride ကေန အသည္းကို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္။
၄။ Butane နဲ႔ Propane ကေန မီးေလာင္ႏိုင္တယ္။
၅။ Benzene ကေန ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ အားနည္းေစတယ္။
၆။ Toluene ကေန Myelin ဆိုတဲ့ အာ႐ုံေၾကာေနရာကို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္။
၇။ Butane gas ဓါတ္ေငြ႕ရွဴရာကေန မူးေဝမယ္၊ ဆဲလ္ေတြေသမယ္၊ အသက္ရွဴမဝ ျဖစ္မယ္၊ႏွလုံးခုန္မမွန္ျဖစ္မယ္၊ Frostbite ေရခဲေလာင္တာမ်ိဳး ျဖစ္မယ္။
ေကာ္ကဲ့သို႔ေသာ ပစၥည္းမ်ား ရွဴရင္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ေပၚ ဘယ္လိုအာနိသင္ သက္ေရာက္မလဲ
၁) ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာ႐ုံေၾကာ
-ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာ႐ုံေၾကာေတြ အလုပ္လုပ္ရာမွာ ေႏွာင့္ေႏွးေစတယ္ ။
-ေကာ္ကို ၾကာရွည္စြာ ရွဴရင္ လက္တုန္ ေျခတုန္တတ္
-သတိလစ္ၿပီး တက္ႏိုင္
-အျမင္အာ႐ုံ ထိခိုက္ႏိုင္ ၊အျမင္ေတြ ေ၀ဝါး ၊ႏွစ္ထပ္ျမင္တတ္
-မွတ္ဥာဏ္ အားနည္းကာ အာ႐ုံစူးစိုက္မႈက်ဆင္း ၊သတိေမ့တတ္
-လွ်ာေလး အာေလးျဖစ္ကာ စကား မပီတတ္
-ေခါင္းကိုက္တတ္
၂) စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ
-ထင္ေယာင္ ထင္မွား ျဖစ္တတ္ (အျမင္အာ႐ုံျဖင့္ လည္းေကာင္း ၊အၾကားအာ႐ုံျဖင့္လည္းေကာင္း )
-စိတ္ဓာတ္အႂကြလြန္တာမ်ိဳး ၊စိတ္ဓာတ္အက်လြန္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္
-ဆင္ျခင္ပိုင္းျခားႏိုင္စြမ္းေလ်ာ့က်လာတတ္
-စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈမ်ားကာ ဂဏာမၿငိမ္ျဖစ္တတ္
-ေသေၾကာင္းႀကံစည္သည္အထိ ျဖစ္တတ္
၃) အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း
-ေကာ္ရွဴျခင္းဟာ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းထဲ တိုက္႐ိုက္ ဝင္တဲ့အတြက္ အဆုတ္ ကို ထိခိုက္တတ္ ၊ေမာမယ္ ၊ေခ်ာင္းဆိုးမယ္ ၊ျပာႏွမ္းတဲ့အထိ ျဖစ္တတ္
၄) ႏွလုံး
– ႏွလုံးခုန္ မမွန္တတ္
-ႏွလုံးေကာင္းေကာင္းအလုပ္မလုပ္
-႐ုတ္တရက္ ႏွလုံးခုန္ရပ္ကာ အသက္ေသတတ္
၅) အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း
-ဗိုက္ေအာင့္ ၊ပ်ိဳ႕ အန္တတ္
၆) အသည္းနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ ၊႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ
-ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ဘယ္ေလာက္ပမာဏ ရွဴခဲ့တယ္ေပၚမူတည္ၿပီး အသည္းေျခာက္တာ ၊ ေက်ာက္ကပ္ အလုပ္ မလုပ္ေတာ့တာ ၊႐ိုးတြင္းျခင္းဆီ ခန္းတာေတြျဖစ္တတ္
၇) ႂကြက္သား
-ေကာ္ကို ၾကာၾကာရွဴက ႂကြက္သားေတြ အားနည္းက ခ်ိ႕လာမယ္ ၊သိမ္လာမယ္
ဘာေၾကာင့္ လမ္းေဘးကေလးေတြ ရွဴၾကသလဲ ။
သူတို႔ကို ေမးၾကည့္ရင္ ဆာေလာင္မႈေတြ သက္သာလို႔ ၊ သူတို႔ လက္ရွိကမာၻကို ခဏမွ် ေမ့ေဖ်ာက္ထားႏိုင္ကာ အိပ္မက္ကမာၻမွာ ေပ်ာ္ႏိုင္လို႔ ၊သူတို႔ရဲ႕ အဆင္မေျပမႈမ်ားကို ေမ့ကာ အေတြးေရယာဥ္ေၾကာထဲ ေမ်ာေနႏိုင္လို႔ လို႔ ေျပာၾကတယ္ ။ဒါေပမယ့္ သူတို႔ေလးေတြ မသိတာက ထိုအရာေတြဟာ ေခတၱမွ်သာ ၊ေကာ္ရွဴျခင္းဟာ မူးယစ္ေဆးသုံးသလိုပဲ စြဲတတ္တယ္ဆိုတာ ၊အခန႔္မသင့္ရင္ အသက္ေသႏိုင္တယ္ဆိုတာပါပဲ ။ ဒါေၾကာင့္ ဇီဝကတို႔တေတြအေနနဲ႔ တတ္ႏိုင္သမွ် သူတို႔ေလးေတြကို အသိပညာေပးဖို႔ ဝိုင္းဝန္းႀကိဳးစားဖို႔လိုတယ္ ။
Author : ေခတ္သစ္ ဇီဝက