ဆီးက်ိတ္ဟာမာတယ္။ လက္ေခါက္ လက္ဆစ္သ႑ာန္ရွိတယ္။ ဆီးအိမ္ထဲ ေရာဂါပိုးရွိရင္ နာတာရွည္တင္ပဆုံ႐ိုးေရာဂါတို႔ျဖစ္ရင္ ေရာဂါလကၡဏာ မျပတတ္ဘူး။ ဆီးက်ိတ္ထဲမွာ မ်ားျပားလွတဲ့ ဆီးက်ိတ္ အစိတ္အပိုင္းေတြပါဝင္ၿပီး၊ ဆီးက်ိတ္ေရာင္ျခင္းႏွင့္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာတို႔လည္း ေတြ႕ရႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးက်ိတ္ဟာ အမ်ိဳးသားေတြ မ်ိဳးပြားစနစ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ၿပီး သစ္ၾကားသီးနဲ႔ သ႑ာန္တူကာ ဆီးအိမ္ေအာက္မွာ မစင္အိတ္ရဲ႕ ေရွ႕မွာတည္ရွိပါတယ္။
ဆီးက်ိတ္ကေန ဖိုမ်ိဳးျဖန႔္ေဝမယ့္စီမင္ (Semen) ထြက္ေနၿပီး၊ ေဝွးေစ့ႏွစ္လုံးမွ ဖိုသုတ္ပိုးေတြကို သုတ္ေရလွ်ံတဲ့အခ်ိန္ လိင္ေခ်ာင္းမွတစ္ဆင့္ ထြက္လာေစဖို႔ ကူညီေပးတယ္။
တကယ္လို႔ ဆီးသြားရ ခက္ခဲလာရင္၊ အသက္ႀကီးလို႔ ဆီးသြားရခက္လာရင္ ဆီးက်ိတ္ျပသၾကည့္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဆီးက်ိတ္ေရာင္တာကေန ဆီးက်ိတ္ႀကီးျခင္း၊ ကင္ဆာအျဖစ္ေျပာင္းျခင္းတို႔ ျဖစ္ပြားတတ္တယ္။ အသက္(၇၀)ႏွစ္မွာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားႏႈန္း ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိၿပီး၊ အသက္(၈၀)မွာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္ႏိုင္ကာ အသက္(၉၀)မွာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
အသက္ႀကီးသူ ဆီးမထြက္ေတာ့ရင္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ရွိမရွိ ပီအက္ေအ (PSA) ေသြးေဖာက္စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ သာမန္ (၅)ေအာက္သာရွိၿပီး ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာရွိရင္ (၄၀-၆၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္တက္လာပါတယ္။ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာမွာ ဆာကိုမား (sarcomas)၊ အ႐ြယ္ငယ္ဆဲလ္ ကင္ဆာ (small cell carcinoma)၊ အာ႐ုံေၾကာ၊ ႁပြန္မဲ့ဂလင္းကင္ဆာ (neuroendocrine tumors)၊ ထရန္စစ္ရွင္နယ္ဆဲလ္ကင္ဆာ (transitional cell carcenoma) ဆိုၿပီး ခြဲျခားေတြ႕ရွိႏိုင္ပါတယ္။
အသက္ငယ္႐ြယ္စဥ္မွာ ဆီးက်ိတ္ေရာင္ျခင္း ျဖစ္ေစႏိုင္ကာ၊ ဆီးက်ိတ္ႀကီးေန၊ ေအာင့္ေန၊ ဆီးသြားရခက္ေနတတ္ပါတယ္။ ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ (လိင္မွတစ္ဆင့္ကူးစက္ေသာေရာဂါ ဆစ္ဖလစ္၊ ဂႏိုရီးယားေၾကာင့္ ေရာင္ေနတတ္ပါတယ္။ မကုပဲထားရင္ နာတာရွည္ ဆီးက်ိတ္ေရာင္ရမ္းျခင္းျဖစ္ကာ ဆီးသြားမရျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဆီးက်ိတ္ထဲမွာ ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္တည္သလို ဆီးက်ိတ္ေက်ာက္တည္ႏိုင္ပါတယ္။
ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ထပ္ၿပီးျပန႔္ႏွံ႔မျဖစ္ရေအာင္ ေဝွးေစ့ႏွစ္လုံးထုတ္ပစ္ျခင္း၊ ကီမိုေဆးသြင္းကုသျခင္း၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကင္ျခင္းနည္းေတြနဲ႔ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာကို ကုသေပးႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါရွာေဖြရာမွာ ဆီးနမူနာ၊ ေသြးနမူနာစစ္ေဆးျခင္း၊ အာထရာေစာင္း႐ိုက္ျခင္း၊ စီတီ႐ိုက္ျခင္းနည္းေတြနဲ႔ စအိုအတြင္း လက္ညိဳးထိုးစမ္းသပ္ျခင္းနည္းေတြနဲ႔ ဆီးက်ိတ္ေရာဂါ သိရွိႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးထဲပီအက္ေအ (PSA- Prostate Specific Antigen) တက္ေနရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္လို႔ ေလ်ာ့ေပ့ါမကုသသင့္ဘူး။ ဂ႐ုတစိုက္ ကုသေပးဖို႔ လိုတယ္။ ဆီးက်ိတ္ျခစ္ထုတ္၊ ခြဲထုတ္ၿပီးရင္ အသားစယူ ဓာတ္ခြဲခန္းအေျဖရွာၿပီး ကင္ဆာျဖစ္ပါက ကင္ဆာကုသမႈ (၂)နည္း (သို႔) (၃)နည္းနဲ႔ ကုသႏိုင္ပါတယ္။ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါတယ္။
Author: ေဒါက္တာသက္လြင္, Healthcare Journal, vol 8,no 41(27.19.17)