ယေန႔စီးပြားေရးစနစ္မွာ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ (Competition) ေတြမ်ားလာလို႔ ဘဏ္လုပ္ငန္းမွာလည္း ပုဂၢလိကဘဏ္၀န္ ေဆာင္မႈေတြ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ႔စနစ္၊ ေအတီအမ္ကတ္စနစ္ေတြ အသံုးျပဳလာလို႔ လူေတြ (Customers) စိတ္ ေက်နပ္ၾကရပါတယ္။
သည္အခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံေတာ္ဘဏ္နဲ႔ပုဂၢလိကဘဏ္လုပ္သားေတြရဲ႕ စိတ္ဖိစီးမႈကြာျခားေနပါ တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ဘဏ္က ဘဏ္ဖြင္႔ခ်ိန္(၉) နာရီမွ ဘဏ္ပိတ္ခ်ိန္ညေန(၃) နာရီအထိ ကိုယ္ကလုပ္ေပးမႈသာ ျပည္သူေတြရႏိုင္တယ္။ မလုပ္ႏိုင္ရင္ ေနာက္ေန႔ခ်ိန္းဆိုၾကတယ္။ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြက ေဖာက္သည္ေတြ ဘယ္လိုဆြဲေဆာင္ရမလဲအျမဲ စဥ္းစားေနရတယ္။ ၀န္ထမ္းေတြမွာ စိတ္ဖိစီးမႈပိုမ်ားတယ္။ တစ္ေန႔တာ ေငြသြင္း ေငြထုတ္ၿပီးလို႔ စာရင္းခ်ဳပ္တဲ႔အခါ အ၀င္နဲ႔အထြက္စာရင္းမွန္၊ မမွန္ဘဏ္၀န္ထမ္းအားလံုး ေစာင္႔ၾကည္႔ၿပီးမွ ဘဏ္ကေပးတဲ႔ဖယ္ရီနဲ႔ အိမ္ျပန္ၾကရပါတယ္။ လခထုတ္ရက္ေတြ၊ ေသာၾကာေန႔လိုေန႔မ်ိဳးေတြမွာ အနားမရ တတ္သလို၊ အိမ္ျပန္ေနာက္က်ၾကပါတယ္။
ေငြစကၠဴမ်ိဳးစံုက ကပ္ပါလာတဲ႔မႈိေရာဂါ အနံ႔အသက္မ်ိဳးစံုခံစားၾကရၿပီး ယင္းမွေရာဂါကူးစက္ႏိုင္တယ္။ အမ်ားဆံုး ကူးစက္ႏိုင္တာက စထရပ္တိုေကာ႔ကပ္ (Streptococcus) ၊ သန္လံုးေကာင္ဥမ်ား၊ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ‘ေအ’ စတဲ႔ကူးစက္ေရာဂါမ်ား ကပ္ၿပီးပါလာႏုိင္ပါတယ္။ ရာသီဥတုေၾကာင္႔ စကၠဴမႈိတက္တဲ႔အခါ၊ ယင္းမႈိေတြက ေန အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာနဲ႔ အေရျပားယားနာေတြအထိျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ႀကိဳတင္ကာကြယ္ၿပီး ႏွာေခါင္းစည္းတပ္ျခင္း၊ ေငြေရတြက္ၿပီး လက္ကိုေရ၊ ဆပ္ျပာနဲ႔ အနည္းဆံုးစကၠန္႔ (၂၀)ၾကာေဆးေၾကာဖို႔ လိုအပ္ မယ္။ လက္ကိုသန္႔စင္ေအာင္ေဆးေၾကာၿပီးမွ အစားစားသင္႔တယ္။ အိမ္ျပန္သင္႔တယ္။
ဘဏ္လုပ္ငန္းမွာ ကာလရွည္လုပ္ကိုင္ေနသူေတြမွာ သိြဳင္းရြိဳက္ဂလင္းပံုမမွန္မႈေရာဂါမ်ား၊ ဂဂရုန္းေရာဂါစု၊ ဆိုေလေယးစစ္ ေခၚၾကမ္းတမ္းတဲ႔ အနီအပိန္႔ေတြထတဲ႔ အေရျပားေရာဂါတစ္မ်ိဳး၊ ရူးမတြိဳင္း (Rheumatic) အဆစ္ေရာင္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳအမ်ိဳးစား (၂) ေရာဂါ၊ ေသြးတိုးႏွင္႔ေက်ာက္ကပ္အားနည္းေရာဂါ၊ အလိုလိုေမာပန္း ေရာဂါ၊ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင္႔ စိတ္က်န္းမာေရးေရာဂါတခ်ိဳ႕၊ ေဆးညႊန္းေပးၿပီးေဆးစာနဲ႔၀ယ္ရတဲ႔ အိပ္ေဆးစြဲလန္းမႈ နဲ႔စိတ္က်ေရာဂါနဲ႔ တစ္ခ်ိန္လံုးနပန္းလံုးေနႏိုင္ပါတယ္။
ဘဏ္ရဲ႕ပင္မသေဘာကိုက တန္ဖိုးအႀကီးဆံုးစကၠဴကိုင္ေဆာင္ေရတြက္ရ၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ထုပ္ပိုးေပးရ၊ အဆင္႔ဆင္႔မွန္ကန္ေအာင္ စစ္ေဆးေပးရတာဆိုေတာ႔ ေရရွည္မွာစိတ္ဖိစီးမႈေတြက ေရာဂါေပါင္းစံု၀င္လာႏိုင္တာ ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္႔ေဖာက္သည္ကို အျခားဘက္မေရာက္သြားေအာင္ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ ၀န္ေဆာင္မႈအ ျပင္ဘဏ္၀န္ထမ္းေတြ ေခ်ာေမာလွပတင္႔တယ္ဖို႔ ျခယ္သဖီးလိမ္းလာၾကရပါတယ္။ ဘဏ္အလုပ္က ကာလေပၚ အလုပ္တစ္ခုလို ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ျဖစ္ေနရာ ရုပ္ရည္ေခ်ာေမာတဲ႔မိန္းကေလး ဘြဲ႔ရေတြတစ္ပန္းသာေနတယ္။ ေခ်ာေမာလွပသူေတြဟာ ကိုယ္႔ေဖာက္သည္ဆြဲေဆာင္ႏုိင္ရည္ အျမင္႔ဆံုး၀န္ေဆာင္မႈေပးၾကရပါတယ္။
တခ်ိဳ႕ဘဏ္ေတြမွာ ေန႔လည္စာ’အခမဲ႔’ ေကၽြးေမြးၾကပါတယ္။ ဘဏ္မွာလူမ်ားေနလို႔ အလွည္႔က်ထမင္းစားတဲ႔စ နစ္က်င္႔သံုးၾကပါတယ္။ အခ်ိဳ႕၀န္ထမ္းနည္းတဲ႔ဘဏ္ေတြမွာ ေန႔လည္စာထမင္းငတ္ေပါင္းမ်ားတဲ႔ ဘဏ္၀န္ထမ္း ေတြရွိေနတယ္။ ဘဏ္၀န္ထမ္းေတြဟာ ေယဘူယ် ‘အထိုင္’လုပ္ငန္းျဖစ္တာနဲ႔အညီ စားေသာက္လိုက္တဲ႔ ကယ္လိုရီေတြေလာင္ကၽြမ္းေစဖို႔ ေန႔စဥ္နာရီ၀က္မွ တစ္နာရီအေျပး၊ လမ္းေလွ်ာက္၊ စက္ဘီးစီး၊ ေရကူးလုပ္ေပး သင္႔ပါတယ္။ တစ္ေန႔တာ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ ေျဖေလ်ာ႔ေပးႏုိင္ရံုသာမက အ၀လြန္ျခင္း၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြ မွႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏုိင္မွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ဇီ၀ကမၼဆိုင္ရာအနားမရျခင္းက ေရရွည္မွာစိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေစပါတယ္။ ဘဏ္လုပ္ငန္းမွာ နွစ္ေပါင္း မ်ားစြာလုပ္ကိုင္လာတဲ႔ ဘဏ္၀န္ထမ္းေတြဟာ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာထိခိုက္မႈေတြ ရွိေနႏုိင္ပါ တယ္။ တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ ႀကံဳေတြ႔ရမႈမ်ားလာတဲ႔အခါ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြ လံုးလံုးထိခိုက္ရတာေတြရွိ လာပါတယ္။ ဘဏ္လုပ္ငန္းမွ အနားယူသြားတဲ႔တိုင္ ဒဏ္ရာေ၀ဒနာမ်ား ေရာဂါမ်ားက်န္ရစ္ခဲ႔မွာျဖစ္တယ္။
စိတ္ဖိစီးမႈက ရုပ္ပိုင္းနဲ႔စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေရာဂါမ်ား ဖိတ္ေခၚတဲ႔ လူရဲ႕က်န္းမာေရးပိုမိုဆိုးရြားေစတဲ႔ အမူအရာပဲျဖစ္ တယ္။ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ျပင္ပ၀င္ေရာက္လာႏုိင္တဲ႔ ေရာဂါေတြ ေစာေစာစီးစီး၀င္လာႏိုင္တာ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင္႔ပဲျဖစ္ တယ္။ လူ႔ခႏၶာကိုယ္မွာ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားလာရင္ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳး၀င္လာဖို႔ ဖိတ္ေခၚသလိုျဖစ္ေစပါတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈ သက္သာေစဖို႔ ေလေအးေပးစက္တပ္ဆင္ထားတဲ႔အခန္းနဲ႔ (၂၄)နာရီထုတ္လႊင္႔ျပသေနတဲ႔ တီဗြီအစီအစဥ္ေတြ ကအနည္းငယ္သက္သာမႈ၊ ေျဖေဖ်ာက္မႈရႏုိင္ပါတယ္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ေငြေရတြက္မႈ၊ ေငြေပးေငြယူမႈ၊ စိတ္ပူပင္မႈ ေတြေျဖေဖ်ာက္ေစဖို႔ ရံုးပိတ္ရက္ေတြမွာ ျပည္႔ျပည္႔၀၀အနားယူဖို႔လိုအပ္တယ္။ အထူးသျဖင္႔ ခႏၶာကိုယ္လႈပ္ရွား မႈနည္းတတ္လို႔ ရံုးပိတ္ရက္ေတြမွာ တစ္နာရီမွ ႏွစ္နာရီခန္႔ အားကစားတစ္ခုခု (ရြရြေျပးျခင္း၊ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ ေရကူးျခင္း၊ စက္ဘီးစီးျခင္း) လုပ္ေပးသင္႔ပါတယ္။ မိသားစုနဲ႔ ရုပ္ရွင္အတူၾကည္႔ျခင္း၊ ပြဲလန္းသဘင္သြားျခင္းမ်ိဳး ေတြဟာ စိတ္ဖိစီးမႈေတြေျဖေဖ်ာက္ႏုိင္ဖုိ႔ နည္းလမ္းေကာင္းေတြပါပဲ။
စိတ္ပူပင္ေသာကေတြ တစ္ခ်ိန္လံုး၀င္မေနႏိုင္ဖို႔ စားခ်ိန္တန္စား၊ လုပ္ခ်ိန္တန္လုပ္၊ အိပ္ခ်ိန္တန္အိပ္ လုပ္ရပါ မယ္။ က်န္းမာေရးထိခိုက္ေလာက္ေအာင္ မေသာက္မစား၊ မအိပ္စက္ပဲလုပ္ဆိုတဲ႔ အလုပ္မ်ိဳးလည္းမဟုတ္ဘူး။ အမွားနည္းႏိုင္သမွ်နည္းေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ဟာ၊ တကယ္ေတာ႔စိတ္ပင္ပန္းမႈ ရွိေနမွာပဲျဖစ္တယ္။ က်န္းမာ ၾကံ႕ခိုင္ဖို႔ဟာ ပထမဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ရမယ္႔ အရာျဖစ္ၿပီး သည္႔ေနာက္မွာ အလုပ္အကိုင္အတြင္းသက္ ေရာက္မႈ၊ အလုပ္ေပၚစိတ္၀င္စားမႈ၊ တာ၀န္ေက်မႈတို႔က ဒုတိယဦးစားေပးရမယ္႔အရာ ျဖစ္တယ္။ အလုပ္နဲ႔ပတ္ သက္ၿပီးရာထူးတိုးျမွင္႔ခံစားခြင္႔ရရွိႏိုင္ေရးဆိုတဲ႔ “အနာဂတ္ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္” လည္းကိုယ္စီရွိေနသင္႔ပါတယ္။ သည္လိုမွပဲ အလုပ္ကုိခင္တြယ္လာမွာျဖစ္တယ္။
ဘဏ္လုပ္ငန္းဟာ စိတ္ဖိစီးမႈအေတာ္အသင္႔ရွိတဲ႔ လုပ္ငန္းျဖစ္လို႔ စိတ္ဖိစီးမႈမခံလိုသူေတြ ၀င္မလုပ္သင္႔ပါဘူး။ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ ယင္းႏွင္႔ဆိုင္တဲ႔ေရာဂါေတြ ဥပမာ (Fatigue Migraine) ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါ၊ ပင္ ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္းတို႔ ေလ်ာ႔ခ်ရမွာပဲျဖစ္တယ္။ သည္လိုမေျဖေလ်ာ႔ႏိုင္ရင္ ေသြးတိုး၊ ေသြးေပါင္ျမင္႔ျခင္းေရာဂါ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြ၊ အဆစ္အရိုးကိုက္ခဲေ၀ဒနာေတြ၊ ဒူးဆစ္၊ ေပါင္ဆစ္၊ လက္ေကာက္၀တ္အဆစ္နာ က်င္မႈ၊ ေရာင္ရမ္းမႈေတြ ရွိေနႏုိင္ပါတယ္။
လႈပ္ရွားမႈနည္းရင္၊ အားကစားလုပ္မႈနည္းရင္ ဆီးခ်ိဳအမ်ိဳးအစား (၂)ေရာဂါႏွင္႔ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါမ်ား၊ ကင္ဆာေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာနည္းပါးေပမယ္႔ စိတ္ေၾကာင္႔ၾကမႈေၾကာင္႔ ကိုယ္ကာယ ထိခိုက္မႈလည္းေလ်ာ႔နည္းေအာင္ ေန႔စဥ္နာရီ၀က္မွ တစ္နာရီအားကစား (လမး္ေလွ်ာက္၊ အေျပး၊ စက္ဘီးစီး၊ ေရကူး) တစ္ခုခုကစားေပးသင္႔တယ္။
စည္းမ်ဥ္းေဘာင္အတြင္းေနရတဲ႔ အက်ပ္အတည္းေတြ ဥပမာ -စားေသာက္ခ်ိန္မမွန္တာ၊ ေရေသာက္နည္းတာ၊ ဆီး၀မ္းပံုမွန္စြန္႔တာ၊ ေငြကိုင္ၿပီး လက္ကို ေရ၊ ဆပ္ျပာတို႔နဲ႔ စကၠန္႔ (၂၀)ေက်ာ္ၾကာေဆးေပးဖို႔လုိမယ္။ စိတ္ပိုင္း ထိခိုက္မႈနည္းေအာင္ ကြန္ျပဴတာၾကည္႔ရႈမႈ၊ ေငြေရတြက္မႈစတဲ႔ အာရံုစူးစိုက္ရမယ္႔ အခ်ိန္ကာလေလ်ာ႔ခ်ရမယ္။ ကြန္ျပဴတာတစ္လံုးကို တစ္ေယာက္တည္းတာ၀န္ခ်ေပးမယ္႔အစား ႏွစ္ေယာက္ခ်ေပးသင္႔တယ္။ ညဖက္အထိ အလုပ္ေတြေခၚယူမသြားဘဲ အစားစားခ်ိန္စား၊ အနားယူခ်ိန္ယူ၊ အိပ္ခ်ိန္အိပ္ေပးသင္႔တယ္။ စိတ္တိုက္ရိုက္ရိုက္ ခတ္မႈမခံရေအာင္ စိတ္ဖိစီးမႈေလ်ာ႔ခ်ရမယ္။ ကိုယ္ပိုင္အခ်ိန္မွာ ေလ႔က်င္႔ခန္းယူျခင္း၊ အျပည္႔အ၀နားျခင္း၊ အိပ္ စက္ျခင္းရွိရမယ္။ အစားအေသာက္ဂရုစိုက္ရမယ္။ ပံုမွန္စားေသာက္ရမယ္။
လုပ္ငန္းအာမခံခ်က္ေပးဖို႔က ဘဏ္၀န္ထမ္းေတြ အလိုခ်င္ဆံုးဆုျဖစ္ေနတယ္။ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြအေနနဲ႔ အ စမ္းခန္႔ၿပီး၊ အျမဲတမ္း၀န္ထမ္းအျဖစ္ခန္႔အပ္ခံထားရရင္ပဲ၊ ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လံုျခံဳမႈရရွိထားၿပီး ျဖစ္ လို႔ “စိတ္ဖိစီးမႈ”အထိုက္သင္႔ေျပေလ်ာ႔ေစပါတယ္။ ဘတ္ဂ်တ္အေျခအေနေၾကာင္႔ ေန႔စား၊ လရွင္းခန္႔ထားခံရရင္ စိတ္လံုျခံဳမႈမရွိဘဲ၊ လုပ္ငန္းမွာေပ်ာ္ရႊင္မႈမရျဖစ္ကာ စိတ္ဖိစီးမႈနဲ႔ အလုပ္မွားယြင္းမႈေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဘဏ္ပိုင္ရွင္ေတြအေနနဲ႔ ကိုယ္ခန္႔အပ္ထားတဲ႔ ၀န္ထမ္းေတြအေပၚ နားလည္ေပးရမယ္။
ေငြစကၠဴမွပိုးမႊားမ်ား လူတကာကိုင္တြယ္သံုးစဲြေနတဲ႔ စကၠဴအမ်ိဳးအစားအလိုက္ ခံႏိုင္ရည္အနည္းအမ်ား ကြာျခား သလို၊ ေဟာင္းႏြမ္းေလေလ ေရာဂါရေလေလပဲ ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ႏွာေခါင္းစည္းစည္းထားသင္႔တယ္။ ေငြေရ တြက္ၿပီးခ်ိန္ လက္ကိုဆပ္ျပာ၊ ေရတို႔နဲ႔ စကၠန္႔ (၂၀)ၾကာေဆးေၾကာသင္႔ပါတယ္။
Image Credits – Myanmar Business Today
Author – ေဒါက္တာလြင္သန္႔