ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္းဟာ ၀မ္းဗိုက္တစ္ခုလံုးအတြင္းပိုင္းမွာ သဘာ၀မဟုတ္တဲ႔ အရည္ၾကည္မ်ား အမ်ားအျပားျဖစ္ေပၚစု ၀င္ေနျခင္းျဖစ္တယ္။ ယင္းအရည္ၾကည္မွာ ၾကက္ဥအကာ၊ ပရိုတိန္းဓာတ္တစ္မ်ိဳး (Albumin) နဲ႔ဆဲလ္အခ်ိဳ႕ လင္ဖိုဆိုက္ေသြးျဖဴဥမ်ား (Lymphocytes) ပါ၀င္ေနတယ္။
ေရဖ်ဥ္းစဲြျခင္းဟာ ေရာဂါမဟုတ္ပါ။ အသက္အႏၱရာယ္ေပးတတ္တဲ႔ ေရာဂါမ်ိဳးစံုရဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္တယ္။ ၀မ္းဗိုက္အတြင္းမွာ အရည္ၾကည္ဟာ အနည္းဆံုးငွက္ေပ်ာဖူးပုလင္း(၃)ပုလင္း (၁၅၀၀)စီစီရွိမွသာ ၀မ္းဗိုက္ျပင္ ပမွေရဖ်ဥ္းစြဲမစြဲ သိသာႏုိင္တယ္။ ဆရာ၀န္ေတြအေနနဲ႔ လူနာတစ္ေယာက္ရဲ႕၀မ္းဗိုက္မွာ ေရဖ်ဥ္းစြဲမစြဲကို ၀မ္းဗိုက္ေပၚမွာ လက္ခလယ္တစ္ေခ်ာင္းေပၚ အျခားတစ္ေခ်ာင္းနဲ႔ေနရာေျပာင္းၿပီး တီးေခါက္လို႔ၾကားတဲ႔အသံကို နားေထာင္ၿပီးခြဲျခားႏုိင္တယ္။ ၀မ္းဗိုက္အတြင္းအရည္မ်ားရင္ ၀မ္းဗိုက္တစ္ဖက္တစ္ခ်က္လက္နဲ႔ ပုတ္ၾကည္႔ရင္ ေရဖ်ဥ္းသိႏိုင္တယ္။
ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္းျဖစ္ေပၚေစတဲ႔ အေၾကာင္းရင္းတို႔မွာ မ်ားျပားလွတယ္။ ႏွလံုးအဆို႔ရွင္ခၽြတ္ယြင္းမႈ (နာတာရွည္) အဆုတ္ေရာဂါမ်ားနဲ႔ ႏွလံုးၾကြက္သားခၽြတ္ယြင္းမႈတို႔ေၾကာင္႔ျဖစ္တဲ႔ ညာဘက္ႏွလံုးသားပ်က္စီးျခင္း (Heart Failure) နဲ႔ အဆုတ္တီဘီေၾကာင္႔ ျဖစ္ေလ႔ျဖစ္ထရွိတဲ႔ ႏွလံုးကာအေျမွးေရာင္ျခင္း (Constrictive Perivarditis) စတဲ႔ႏွလံုးေရာဂါမ်ားမွာ ႏွလံုးေကာင္းေကာင္းအလုပ္မလုပ္ႏိုင္လို႔ ႏွလံုးအတြင္းေသြးျပန္ေၾကာမ်ားမွ ေသြး၀င္ ေ၇ာက္မႈကိုအေႏွာင္႔အယွက္ျဖစ္ေစလို႔ ေသြးမ်ား ေနာက္ျပန္တြန္းသလို ဖိအားျဖစ္ေပၚေစၿပီး ၀မ္းဗိုက္တြင္းအ ရည္မ်ားစုလာရတယ္။
ႏွလံုးတြင္း၀င္တဲ႔ ေအာက္ေသြးျပန္ေၾကာမႀကီးနဲ႔ အစာလမ္းေၾကာင္းမ်အသည္းကို၀င္တဲ႔ ေသြးျပန္ေၾကာ (Protal Vein) အတြင္းေသြးခဲျခင္းနဲ႔ ယင္းတေလ်ာက္သားငန္ရည္က်ိတ္မ်ား၊ အျခားအဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားမွ အသားပို လံုး (Tumours) မ်ားေၾကာင္႔ ယင္းေသြးျပန္ေၾကာမ်ား ပိတ္ဆို႔ၿပီး၀မ္းဗိုက္အတြင္း အရည္မ်ာစုလာရတယ္။ အသားပိုမ်ား၊ အက်ိတ္မ်ားနဲ႔ ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါတို႔ေၾကာင္႔ သားငန္ရည္ေၾကာတေလ်ာက္ပိတ္ဆို႔ၿပီး ေရ ဖ်ဥ္းစြဲတတ္တယ္။
အသည္းကၽြတ္ဆတ္ေရာဂါ (အသည္းကၽြမ္းေရာဂါ၊ အသည္းကင္ဆာေရာဂါ၊ ၀မး္ဗိုက္တြင္းေျမွးကင္ဆာ၊ ၀မ္း ဗုိက္တြင္းကင္ဆာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အဆုတ္တီဘီနဲ႔အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါပိုးတို႔ေၾကာင္႔ ျဖစ္တဲ႔ ၀မ္းဗိုက္ေျမွးေရာင္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္လုပ္ငန္းခၽြတ္ယြင္းတဲ႔ ေရာဂါတခ်ိဳ႕၊ အလြန္အကၽြံအာဟာရခ်ိဳ႕တဲ႔ျခင္း၊ ေသြးအားအလြန္နည္းျခင္းနဲ႔ ေသြးအတြင္းအသားဓာတ္နည္းျခင္းစတဲ႔ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ေရဖ်ဥ္းစဲြျခင္းျဖစ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။
အခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ သားအိမ္ကင္ဆာမဟုတ္တဲ႔ အသားပိုအရြတ္လံုး (Fibroids) နဲ႔တြဲၿပီးေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္း ျဖစ္ တတ္တယ္။ ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ အေရာင္မရွိတဲ႔အရည္ၾကည္မ်ားျဖစ္ေပမယ္႔ ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင္႔ျဖစ္ရ တဲ႔ေရဖ်ဥ္းမွာ အ၀ါရင္႔ေရာင္မွေသြးေရာင္၊ သားငန္ရည္(အျဖဴေရာင္) ျဖစ္တယ္။ အစာအိမ္အလြန္ျပည္႔တင္းျခင္း၊ အလြန္၀ၿပီးဗိုက္ရြဲျခင္း၊ ဆီးအိမ္အလြန္တင္းျခင္း၊ အသည္းမွာျပည္တည္ျခင္း၊ အစာလမ္းေၾကာင္းမွာ အစာ ေဟာင္းနဲ႔ေလတို႔မ်ားမ်ားစုေ၀းေနျခင္း၊ ေသြးလႊတ္ေၾကာမႀကီးတစ္ေနရာမွာ စုေဖာင္းေနျခင္း (Aortic Aneurysm) နဲ႔အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ ကိုယ္၀န္ရွိျခင္း၊ သေႏၶအိမ္အတြင္းအရည္ပိုမ်ားျခင္း (Hydramnios)၊ အမမိ်ဳး ဥအိမ္နဲ႔ ယင္းရဲ႕ပတ္လည္မွာအရည္ၾကည္အလံုး (Cyst) ျဖစ္ေပၚျခင္း၊ သားအိမ္မွာကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ အသားပို၊ အရြတ္လံုးျဖစ္ေပၚတို႔မွာ ၀မ္းဗိုက္ျပည္႔တင္းေနတတ္လို႔ ရံဖန္ရံခါေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္းနဲ႔မွား တတ္တယ္။
ေရဖ်ဥ္းစြဲရင္ယာယီအားျဖင္႔ ၀မ္းဗိုက္ကိုေဖာက္ၿပီး အရည္မ်ားထုတ္ပစ္ျခင္းက ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္းမွသက္သာေစႏိုင္ တယ္။ ဆီးရႊင္ေဆး (Diuretics)ေသာက္ေစျခင္း၊ ဆားေလ်ာ႔စားျခင္းတို႔ကလည္း ေရဖ်ဥ္းကိုသက္သာေစပါ တယ္။ ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္းမွ လံုး၀ေပ်ာက္ကင္းေစဖို႔ ျဖစ္ေပၚေစတဲ႔အေၾကာင္းရင္းကိုရွာေဖြၿပီး ကုသရမယ္။ ေရဖ်ဥ္း အရည္အခ်ိဳ႕ကို ၀မ္းဗိုက္အတြင္းမွစုပ္ယူၿပီး ယင္းရဲ႕အေရာင္ပါ၀င္တဲ႔အရာမ်ား (ဆဲလ္မ်ား) ပိုးမႊားမ်ားကိုစစ္ ေဆးျခင္း၊ အျခားလိုအပ္တဲ႔ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို စမ္းသပ္ျခင္းကေရဖ်ဥ္းစြဲရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကိုခြဲ ျခားသိႏိုင္ပါတယ္။
ထမင္းစားၿပီးရင္ စားၿပီးခ်င္းေရခ်ိဳးျခင္းေၾကာင္႔ ေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္းမျဖစ္ပါ။ အျခားေရာဂါေၾကာင္႔သာေရဖ်ဥ္းစြဲျခင္းျဖစ္ တယ္။ ေရဖ်ဥ္းစဲြေစတဲ႔အေၾကာင္းရင္းမ်ားဟာ အသက္အႏၱရာယ္ျပဳတတ္တဲ႔ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ ေရာဂါဆိုးမ်ား ျဖစ္ႏုိင္လို႔ လူတို႔အေနနဲ႔ (အရက္သမား)မ်ားအေနနဲ႔ ေရဖ်ဥ္းစြဲရင္ေပါ႔ေပါ႔ဆဆမေနဘဲ မိသားစုဆရာ၀န္နဲ႔ လွ်င္ ျမန္ထိေရာက္ေအာင္စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈ ကုသမႈခံယူသင္႔တယ္။
အရက္စြဲသူမ်ားအေနနဲ႔ အသည္းအဆီဖံုးျခင္း၊ အသည္းေရာင္ျခင္း၊ အသည္းမွနာတာရွည္ေရာင္ျခင္း၊ အသည္း အမာရြတ္ထင္ျခင္း၊ အသည္းကၽြတ္ဆတ္ျခင္း (Cirrhosis)၊ အသည္းကင္ဆာ (Hu-hepato Cellular Carcinoma) အဆင္႔ဆင္႔ျဖစ္တဲ႔ေနရာမွာ၊ အရက္စံႏႈန္းျပည္႔၀မႈမရွိျခင္း၊ ဓာတုပစၥည္းမ်ား (အင္ဒရင္း)၊ ဓာတ္ေျမ ၾသဇာ၊ ရာဘာေစ႔သံုးျခင္းေၾကာင္႔ အသည္းအမာရြတ္ထင္ျခင္း၊ အသည္းကၽြတ္ဆတ္ျခင္းျမန္ျမန္ျဖစ္ၿပီး ေရဖ်ဥ္းစြဲ လာကာအသည္းကင္ဆာမေျပာင္းခင္မွာ ေသဆံုးသြားရပါတယ္။ အရက္သမားအခ်င္းခ်င္း “မအိုေဆး” လို႔တင္ စားေခၚေ၀ၚတာဟာ အခ်ိန္မတိုင္မီေသဆံုးသြားမယ္႔သူမ်ားကို အခ်င္းခ်င္းေနာက္ေျပာင္ေခၚေနၾကတာပဲျဖစ္ပါ တယ္။
သတိရွိသင္႔ရာမွာ ကင္ဆာေၾကာင္႔ျဖစ္တဲ႔ ေရဖ်ဥ္းမွာအ၀ါရင္႔ေရာင္မွ ေသြးေရာင္လႊမ္းတဲ႔အရည္၊ သားငန္ရည္ ေၾကာပိတ္ၿပီးျဖစ္တဲ႔ေရဖ်ဥ္းမွာ အျဖဴေရာင္အရည္ျဖစ္ၿပီး က်န္တာအေရာင္မရွိအရည္ၾကည္ျဖစ္တယ္။
Author – ေဒါက္တာလြင္သန္႔