အဆင္မေျပမႈ႕ေတြ ၾကဳံလာတဲ့အခါမွာ စိတ္ညစ္တာေတြ ဝမ္းနည္းတာေတြကုိ ခံစားရေလ့ရွိပါတယ္။ ျပဳိင္ဆုိင္မႈ႔ေတြေၾကာင့္ စိတ္ေတြဖိစီးလာတဲ့အခါ စိတ္ထြက္ေပါက္ေတြကုိ မရွာႏုိင္တဲ့အခါ လူမသိေအာင္ ၾကိတ္ငုိေၾကြးခဲ့ဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။ စိတ္ညစ္တုိင္း ဝမ္းနည္းတုိင္း စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္ေနတာလား။ စိတ္က်ေရာဂါဆုိတာ ဘာလဲဆုိတာ သိႏုိင္ေအာင္ ဒီေဆာင္းပါးေလးမွာ စိတ္က်ေရာဂါ အေၾကာင္းကုိ အနည္းအက်ဥ္း ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။
စိတ္က်ေရာဂါဆုိတာဟာ ဝမ္းနည္းမႈ႔ေတြကုိ ခံစားေနရတာ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ကင္းမဲ့ေနတာ၊ ကုိယ္စိတ္ဝင္စားတဲ့ အရာေတြေပၚမွာေတာင္ စိတ္ဝင္စားမႈ႔ေတြ ေပ်ာက္ဆုံးေနတာ ( အရင္က ကုိရီးယားကား ၾကည့္ရင္ ေပ်ာ္ေနတဲ့သူက TV ၾကည့္ဖုိ႔ေတာင္ စိတ္မဝင္စားေတာ့တာမ်ဳိးေပါ့) ေတြကုိ ၂ ပတ္ထက္ အထက္ ခံစားေနရတယ္ဆုိရင္ စိတ္က်ေရာဂါ ခံစားေနရျပီလုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။
စိတ္က်ေရာဂါ လုိ႔ဆုိတာမွာ အေပ်ာ့စား စိတ္က်ေရာဂါ (mind depression) ၊ အတန္အသင့္ ျပင္းထန္ေသာ စိတ္က်ေရာဂါ ႏွင့္ အျပင္းစား စိတ္က်ေရာဂါ ဆုိျပီး ရွိပါတယ္။
အေပ်ာ့စား စိတ္က်ေရာဂါ
ဒီစိတ္က်ေရာဂါ အမ်ဳိးအစားကုိ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ခံစားေနရတတ္ပါတယ္။ ေရာဂါ လကၡဏာေတြကေတာ့
• စိတ္တုိစိတ္ဆတ္ လြယ္ေနတာ ၊ ေဒါသျဖစ္လြယ္ေနတာေတြ
• ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ေနတာေတြ
• အျပစ္ရွိသလုိ ခံစားေနရတာေတြ
• ကုိယ့္ကုိကုိယ္ စက္ဆုပ္ ရြံရွာေနတာေတြ
• စိတ္ဝင္စားမႈ႔ေတြ ေပ်ာက္ဆုံးေနတာေတြ
• အလုပ္မွာ အာရုံမစုိက္ႏုိင္တာေတြ
• တက္ၾကြ လန္းဆန္းမႈ႔ မရွိတာေတြ
• ရုတ္တရက္ တစ္ေယာက္တည္း ေနခ်င္လာတာေတြ
• ဘာေၾကာင့္မွန္းမသိဘဲနဲ႔ နာက်င္ကုိက္ခဲေနတာေတြ
• ေန႔ခင္းဘက္ေတြ အိပ္ငုိက္ေနတာ၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ေနတာ
• အိပ္မေပ်ာ္တာ
• အစာစားခ်င္စိတ္ေတြ ေျပာင္းသြားတာ ( အရင္က သိပ္မစားတဲ့သူက အရမ္းစားေနတာမ်ဳိး ၊ အရင္က စားေနတဲ့သူက အစာစားခ်င္စိတ္ မရွိေတာ့တာမ်ဳိး)
• ကုိယ္အေလးခ်ိန္ေတြ ေျပာင္းသြားတာ( တခ်ဳိ႔မွာ ဝလာတာ၊ တခ်ဳိ႔မွာ ပိန္သြားတာ)
• အရာရာကုိ အေလးမထားသလုိ စိတ္ထားေတြ အျပဳအမူေတြ ရွိေနတတ္တယ္။
ကုိယ့္မွာ ဒီလုိ လကၡဏာေတြ ကုိ ၂ ပတ္ေက်ာ္ ခံစားေနရရင္ေတာ့ ျပဳမူေနထုိင္မႈ႔ပုံေတြကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ လုိေနပါျပီ။ ေလ့က်င့္ခန္း တစ္ခုခုကုိ အခ်ိန္ေပးျပီး ပုံမွန္လုပ္ေပးတာမ်ဳိး ၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာ အိပ္မယ္ဆုိျပီး အိပ္ေရးဝေအာင္ ၾကဳိးစားအိပ္ေပးတာမ်ဳိး၊ တရားထုိင္တာမ်ဳိးေတြ ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။
အရက္ေသစာေတြ မူးယစ္ေဆးေတြ အဆီအစိမ့္မ်ားတဲ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္တဲ့ အစားအစာေတြကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ျပီး အသီးအႏွံေတြ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ မ်ားမ်ား စားေပးသင့္ပါတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈ႔ေတြက ေရာဂါ လကၡဏာေတြကုိ ပုိဆုိးေစတဲ့အတြက္ စိတ္ဖိစီးမႈ႔ေတြ ေလ်ာ့နည္းေအာင္ ျမဴးၾကြတဲ့ သီခ်င္းေတြ နားေထာင္တာမ်ဳိး ၊ ခရီးထြက္တာမ်ဳိးေတြ လုပ္သင့္ပါတယ္။
အတန္အသင့္ ျပင္းထန္ေသာ စိတ္က်ေရာဂါ
ဒီစိတ္က်ေရာဂါမွာေတာ့ အေပ်ာ့စား စိတ္က်ေရာဂါ လကၡဏာေတြအျပင္ အလုပ္မွာ စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြ က်ဆင္းလာတာ၊ ကိုယ့္ကုိကုိယ္ အရမ္းအဆုိးျမင္ေနတာ၊ စိတ္ထိခုိက္ခံစားလြယ္တာ ေတြ ခံစားရတတ္တယ္။ ဒါ့အျပင္ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုခုအေပၚ အလြန္အမင္း စိတ္ပူေနတာမ်ဳိးလည္း ရွိတတ္တယ္။
ဒီအဆင့္မွာဆုိရင္ေတာ့ မိမိအလုပ္မွာေရာ ၊ ေနထုိင္မႈ႔ ဘဝထဲမွာပါ စိတ္က်ေရာဂါေၾကာင့္ အခက္ေတြ႔တာမ်ဳိးေတြ ရွိလာႏုိင္တယ္။ ေရာဂါ အေျခအေနေပၚ မူတည္ျပီး ေဆးေသာက္ရႏုိင္တယ္။ တတ္ကၽြမ္းနားလည္တဲ့ စိတ္ေရာဂါကု ဆရာဝန္ေတြနဲ႔ စကားေျပာျပီး စိတ္က်ေရာဂါကုိ သက္သာေအာင္ လုပ္တဲ့ talking therapy လည္း လုပ္လုိ႔ရတယ္။
ျပင္းထန္စိတ္က်ေရာဂါ
ျပင္းထန္စိတ္က်ေရာဂါဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေရာဂါ လကၡဏာေတြကုိ ၆ လႏွင့္ အထက္ ခံစားရတတ္တယ္။ အေပၚက လကၡဏာေတြအျပင္ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေနတာေတြ၊ ေသြးေလ ေခ်ာက္ျခားေနတာေတြ ရွိတတ္တယ္။ ခံစားမႈ႔ေတြ ေလ်ာ့နည္းေနတာ ၊ အာရုံခံစြမ္းေတြ နည္းေနတာမ်ဳိးေတြ ရွိတတ္တယ္။
ဘယ္သူနဲ႔မွ မေတြ႔ခ်င္ ဘယ္မွ မသြားခ်င္ဘဲ အိမ္မွာ တစ္ေယာက္တည္းေနခ်င္ေနတတ္တယ္။ ေသျခင္းတရား အေၾကာင္းကုိ မၾကာခဏ ေတြးတာ၊ ေသခ်င္ေနတာမ်ဳိးေတြ ရွိတတ္တယ္။ ကုိယ့္ကုိကုိယ္ ေသေၾကာင္းၾကံျပီး သတ္ေသေလာက္တဲ့အထိ ဆုိးဝါးျပင္းထန္တတ္တယ္။
စိတ္က်ေရာဂါ ခံစားေနရသူေတြဟာ ပုံမွန္ထက္စာရင္ စကားေျပာတဲ့ေနရာ ၊ လႈပ္ရွားမႈ႔ေတြ ျပဳလုပ္တဲ့ေနရာေတြမွာ ေႏွးေကြးေလးလံေနတတ္တယ္။ ဝမ္းလည္း ခ်ဳပ္တတ္တယ္။ လိင္မႈ႔ကိစၥေတြမွာ စိတ္ဝင္စားမႈ႔ေတြ ကင္းမဲ့ေနတာ၊ စိတ္မပါတာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္တယ္။ တခ်ဳိ႔ မိန္းကေလးေတြမွာဆုိရင္ ရာသီမလာေတာ့တာေတြ လာတဲ့ပုံစံ ေျပာင္းသြားတာေတြေတာင္ ရွိတယ္။
စိတ္က်ေရာဂါဆုိတာ ဆုိးဝါးျပင္းထန္လာတဲ့အခါမွာ မိမိအသက္ကုိေတာင္ ျပန္ျပီး ရန္ရွာႏုိင္ေလာက္တဲ့ အထိ အႏၱရာယ္ရွိတာမုိ႔ စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္ရင္ ကုသဖုိ႔ လုိတယ္။ လူနာအေနနဲ႔လည္း စိတ္ေရာ ကုိယ္ေရာ ေျပာင္းလဲလုိက္ဖုိ႔ လုိသလုိ လူနာရွင္ေတြ အေနနဲ႔လည္း ေဖးေဖးမမ စကားေျပာေပးတာမ်ဳိး ၊ အားေပးတာမ်ဳိးေတြ လုပ္ဖုိ႔လုိတယ္။
တခ်ဳိ႔လူေတြက်လည္း စိတ္ညစ္ေနတယ္၊ ဝမ္းနည္းေနတယ္ ငါေတာ့ စိတ္ဓာတ္က်ေနပါျပီဆုိျပီး ေတြးပူေနတာမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္။ စိတ္ညစ္ေနတုိင္းလည္း စိတ္က်ေရာဂါ မဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ခုခုကုိ အဆင္မေျပတဲ့အခါ ၊ ဆုံးရႈံးမႈ႔ေတြ ၾကဳံလာရတဲ့အခါ စိတ္ညစ္စရာဆုိတာ ၾကဳံရတတ္ပါတယ္။ စိတ္ညစ္တုိင္း၊ ဝမ္းနည္းတုိင္း စိတ္က်ေရာဂါ မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားရင္း ဒီေဆာင္းပါးေလးကို နိဂုံးခ်ဳပ္အပ္ပါတယ္။
Author : ရြက္သစ္