ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ကိုယ္ဝန္
ေက်ာက္ကပ္အထိ ပိုးဝင္တာျဖစ္လြယ္တယ္။ ေဟာ္မုန္းေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ႀကီးလာတဲ့ သားအိမ္က ဆီးလမ္းကို ဖိေနလို႔ ဆီးကို ေအာင့္ထားေအာင္းထားသလိုျဖစ္ေနေစတယ္။
ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ေသြးဆုံးျခင္း
ေသြးဆုံးခ်ိန္မွာ (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္းနည္းလာတယ္။ ဆီးအိမ္နဲ႔ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကို ပိုးဝင္လြယ္ေစမယ္။ အသက္ ႀကီးသူေတြ ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ ခံစားရတာ ျဖစ္ေနၾကနဲ႔ မတူတတ္ဘူး။ ကေရာင္ေျခာက္ျခားျဖစ္တာ၊ စိတ္ကေရာက္ကယက္ ျဖစ္တာဆိုရင္ ဆီးကိုစစ္ဘို႔ မေမ့ရပါ။
ေဆး႐ုံလူနာ
ေရာဂါတစ္ခုခုနဲ႔ ေဆး႐ုံတက္ေနရရင္ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးပိုက္တပ္ထားရရင္ ေသခ်ာေပါက္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ကေလးငယ္ေလးေတြ
မေျပာတတ္လို႔ ဒါေတြျဖစ္ေနရင္ သတိျပဳပါ။ ဘာလို႔မွန္းမသိဘဲ ကိုယ္ပူမယ္၊ ဆီးအနံ႔ မေကာင္းျဖစ္မယ္။ အစား ပ်က္မယ္။ အန္မယ္၊ အမူအယာ တမ်ိဳးျဖစ္မယ္။ အသက္ ၁၁ ႏွစ္သမီးေတြ ၃% ၁၁ ႏွစ္သားေတြ ၁% မွာ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တယ္။ အိမ္သာထဲမွာ ၾကာေနရင္ သတိထားၾကည့္ပါ။ တခ်ိဳ႕ ကေလးေတြမ်ာ ေမြးရာပါ ဆီးလမ္းအားနည္းခ်က္ ရွိေနႏိုင္တယ္။ ေရအိမ္သြားနည္း သင္ထားေပးပါ။
ဘယ္လိုကုမလဲ
ပဋိဇီဝေဆးနဲ႔ ေပ်ာက္တယ္။ ေရ-အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ ဆီးသြားခ်င္ရင္ ေအာင့္မထားပါနဲ႔။ ေက်ာက္ကပ္ပိုး ဝင္တာကို ဆိုးမွသာ ပဋိဇီဝထိုးေဆးလိုမယ္။ ျပန္ျပန္ျဖစ္ေနရင္ ပဋိဇီဝေဆးနည္းနည္းကို ၾကာရွည္ေသာက္ပါ။ လိင္ဆက္ဆံ ၿပီးတိုင္း ပဋိဇီဝေဆးတႀကိမ္ေသာက္ပါ။ ဆီးေအာင့္တယ္ထင္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းပဋိဇီဝေဆးေသာက္လိုက္ပါ။
ဆီးလမ္းေၾကာင္းေရာဂါေဆးမ်ား
– Urethritis and Cervicitis caused by Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီယား) ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ သားအိမ္အဝ ဆီးႁပြန္အဝေရာင္ျခင္း၊ Erythromycin 250 – 500 mg QID, Doxycycline 100 mg BD or Azithromycin 500 mg OD
– ေက်ာက္ကပ္ႁပြန္ ေရာင္ျခင္း။ Ciprofloxcain 400 mg IV BD or 750 mg BD Orally or Levofloxacin 500 mg IV OD or Ampicillin 1 Gm QID and Gentamycin 1 mg/kg TDS IV X 21 days ထိုးေဆး။
Ciprofloxacin 500 – 750 mg တစ္ေန႔၂ႀကိမ္၊ ၂၁ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္ Ofloxacin 200 – 300 400 mg တေန႔ ၂ႀကိမ္၊ ၂၁ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္ Trimethoprim – Sulpfamethoxazole 160 – 800 mg တေန႔၂ႀကိမ္ ၂၁ ရက္။
– ရက္တို ဆီးလမ္း၊ ဆီးအိမ္ေရာင္ျခင္း၊ က်ား-ဆီးႀကိတ္ေရာင္ျခင္း။
Cephalexin 250 – 500 mg QID Orally x 1-3 days တစ္ေန႔၄ႀကိမ္၊ ၁-၃ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
Ciprofloxacin 250-500mg BD x 1-3 days တစ္ေန႔ ၂ႀကိမ္၊ -၁-၃ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
Nitrofurantion 100 mg BD QID PC x 7 days တစ္ေန႔ ၂-၄ႀကိမ္ (အစာနဲ႔ )၊ ၇ရက္။ ဒါမွမဟုတ္
Ofloxacin 200 mg BD x 1-3 days တစ္ေန႔ ၂ႀကိမ္၊ ၁-၃လ၊ ဒါမွမဟုတ္ Ofloxacin 200-400mg တေန႔ ၂ႀကိမ္၊ ၁-၃ လ၊ တစ္ေန႔ ၂ႀကိမ္၊ ၁-၃လ၊ Trimethoprim Sulfamethoxazole 160/800 mg တေန႔ ၂ ႀကိမ္၊ ၁-၃လ၊
– ဆီးလမ္းႁပြန္အဝေရာင္ျခင္း။ Cefixime 400 mg တစ္ႀကိမ္တည္း။ Ciprofloxacin 500mg တစ္ႀကိမ္ တည္း။ Ceftriaxone 250 mg IM တစ္ႀကိမ္တည္း။
– Acute Interstitial Nephritis (Penicillins, Cephalosporins, Sulfonamides, NSAID, Rifampin, Phenytoin, Allopurinol and Infections) ေဆးမ်ားေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ျခင္းမ်ား Methylpe dnisolone 0.5 – 1 Gm / day x 1-4 days or Prednisolone 60 mg/ day ၁-၂ ပါတ္ေပးပါ။
– Acute Glmerulonephritis = စာတီ႐ြိဳက္ေဆး အဆမ်ားမ်ားေပးပါ။
ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ လိင္ကိစၥမတိုင္ခင္နဲ႔ ၿပီးတိုင္မွာ ဆီးသြားပါ။ သန႔္ရွင္းေရးလုပ္ရာမွာ လက္ကိုေရွ႕ကေန ေနာက္ဘက္ဆီသာ တလမ္းသြားလုပ္ပါ။ မိန္းမကိုယ္သန႔္ရွင္းေရးေဆးရည္ေတြ မသုံးပါနဲ႔။ ေရခ်ိဳးရင္ ေႂကြကန္ထဲ စိမ္မခ်ိဳး ဘဲ အထက္ကေန မိုး႐ြာသလိုက်ေနတဲ့ ေရခ်ိဳးနည္းလုပ္ပါ။ (ခရင္ဘယ္ရီ) သီးေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ကာကြယ္ရာ မွာသာ ေကာင္းတယ္ ျဖစ္ေနတာကိုေတာ့ ေပ်ာက္ေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါ။
Author: ေဒါက္တာတင့္ေဆြ, Healthcare Journal, vol 8,no 34 (8.9.17)