၁။ ဆရာ အမ်ိဳးသားပါ။ အသက္ ၂ဝ၊ လူပ်ိဳပါ။ ခဏခဏ ဆီးေအာင့္ပါတယ္။ ဆီခုံလည္းေအာင့္ပါတယ္ဆရာ။ ဘယ္လို ေဆးမ်ိဳးေသာက္ၿပီး ဘယ္လိုလုပ္သင့္ပါလည္း။ ခဏခဏျဖစ္လို႔ပါ။
၂။ ကြၽန္မအသက္ ၃၇ အိမ္ေထာင္ရွိပါတယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္တာက လင္ေယာက္်ားေပြရႈပ္လို႔ ပါလားရွင့္ သိပါရေစ။ ကြၽန္မဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္ပါတယ္။ ဆီးထဲက ေသြးေတြလဲသြားပါတယ္။ ေသြးဖတ္ေလးေတြလဲပါပါတယ္။ ေအာင့္လဲေအာင့္ပါတယ္။
ဆီးလမ္းေၾကာင္းဆိုတဲ့ ေက်ာက္ကပ္၊ဆီးထြက္ႁပြန္၊ ဆီးအိမ္နဲ႔ ဆီးသြားႁပြန္ တေနရာရာမွာ ေရာဂါပိုးဝင္တာခံၾကရတယ္။ ဆီးအိမ္မွာျဖစ္တာက သိပ္မဆိုးပါ။ ခ်က္ခ်င္းကုရင္ ေကာင္းသြားမယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္အထိ ပိုးေရာက္ သြားႏိုင္တယ္။ ဒါဆိုရင္ ဆိုးတယ္။
ဆီးအိမ္ပိုးဝင္ျခင္းလကၡဏာမ်ား
ဆီးသြားတိုင္း ပူၿပီးနာမယ္။ ဆီးခဏခဏသြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္ေနမယ္။ ဆီးစပ္၊ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေနရာက နာမယ္။ ဆီးထဲ အနယ္ပါမယ္။ ဆီးနံ႔ ဆိုးတယ္။ ဆီးထဲ ေသြးလဲ ပါတတ္တယ္။
ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ျခင္း လကၡဏာမ်ား
ေက်ာက္ကပ္တည္ရာ ေနာက္ေက်ာ ဘယ္-ညာ ျဖစ္တဲ့ဘက္မွာနာမယ္။ ကိုယ္ပူမယ္။ ခ်မ္းမယ္။ ပ်ိဳ႕ခ်င္-အန္ခ်င္ မယ္။ ဆီးစပ္မွ ပိုး (ျပည္ဆဲလ္) ေတြ႕ ၿပီး ေရာဂါလကၡဏာေတြ မခံစားရတာလဲ ရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိေနရင္ေတာ့ ေဆးကုမွ ေကာင္းတယ္။ ကေလးေတြကိုလဲ ေဆးကုရမယ္။ တိတ္တိတ္ေလး ေနာက္ဆက္ ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြ ရွိတယ္။ ဆီးအိမ္ကေန ေက်ာက္ကပ္ဆီ ေရာက္ႏိုင္တယ္။ တစ္ဖက္ထဲျဖစ္ျဖစ္ ႏွစ္ဖက္စလုံးျဖစ္ျဖစ္ ပိုးဝင္တာခံရမယ္။ ေက်ာက္ကပ္ကို အလုပ္ဆက္မလုပ္ႏိုင္ေစတာအထိ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အစကတည္းက ေက်ာက္ကပ္ သိပ္မေကာင္းသူဆိုရင္ ပိုဆိုးေစမယ္။ ရွားရွားပါးပါး ပိုးကေသြးထဲေရာက္ရင္ တျခား ေနရာေတြအထိ ပိုးေရာက္ကုန္မယ္။
ဘယ္ကေနစသလဲ
အူေတြထဲမွာနဲ႔ မ်ိဳးပြားလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ ဗက္တီးရီးယားေတြ ရွိေနၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဆီးဆိုတာ မေကာင္းေပမဲ့ က်န္းမာေနရင္ ပိုးေတြရွိမေနပါ။ E. coli ပိုးကေန ျဖစ္တာမ်ားတယ္။ အမွတ္မထင္ ေရာက္လာတယ္လို႔ ေျပာရမယ္။ ဆီးလမ္းအဝကေန အထက္တက္မယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက ဆီးသြားလမ္းတိုၾကလို႔ ပိုးအျဖစ္ မ်ားၾကတယ္။
လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ = (ကလာမိုင္ဒီယား)၊ (ဂႏိုရီးယား)၊ (ထ႐ြီင္ကိုမိုးနပ္စ္)၊
ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားသူေတြ
အမ်ိဳးသမီးမ်ား ၊ လိင္ဆက္ဆံမႈျဖစ္ေနသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ ေရ-အရည္ေသာက္နည္းသူမ်ား ေရစိမ္ၿပီး ခဏခဏ ခ်ိဳးသူမ်ား၊ ဆီးသြားခ်င္ေပမဲ့ မသြားေသးဘဲ ေအာင့္ထားသူမ်ား၊ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္ရွိေနသူမ်ား။
ဆရာဝန္ျပဘို႔ မလြဲမေသြလိုသူေတြ
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊ အသက္ႀကီးသူ၊ ဆီးခ်ိဳရွိသူ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိထားသူ၊ ခုခံအားမေကာင္းသူ။
ေရာဂါေသခ်ာေအာင္လုပ္ျခင္း
ဆီးစစ္ျခင္း၊ ဘက္တီးရီးယားေတြ ပါေန-မေန စစ္မယ္။ ဆီးထဲမွာ ေသြးျဖဴဥနဲ႔ ေသြးနီဥေတြကိုလဲ ေရတြက္မယ္။ ဘက္တီးရီးယားအမ်ိဳးအစားလဲခြဲဖို႔ လိုရင္လုပ္တယ္။
ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ဆီးခ်ိဳ
ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။ ခုခံအားလဲနည္းေနတာရယ္ သၾကားဓါတ္ေၾကာင့္ ပိုးေတြပါၿပီး ပြားလြယ္တာရယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးအိမ္သြား၊ အာ႐ုံေၾကာလဲ သိပ္မေကာင္းေနတာေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ေယာက်ာ္းေတြ ဆီးေအာင့္ျခင္း
အျဖစ္နည္းတယ္။ ျဖစ္ရင္က်န္းမာေရးအေျခအေနတစ္ခုခု ရွိေနႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ေက်ာက္ကပ္ – ေက်ာက္၊ ဆီး အက်ိတ္ႀကီးေနျခင္း၊ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ။
မဂၤလာဦးဆီးေအာင့္ျခင္း
အျဖစ္မ်ားတယ္။ လိင္ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ ဘက္တီးရီးယားေတြကို ေနရာေျပာင္းပို႔ေပးသလို ျဖစ္ေစတယ္။ တကယ္ ေတာ့ မဂၤလာဦးမွသာျဖစ္တာ မဟုတ္ပါ။ အိမ္ေထာင္မျပဳေသးဘဲ ဆက္ဆံမႈစျပဳသူေတြလဲ ျဖစ္သလို ကေလးအေမ ျဖစ္ၿပီး မွလဲ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္တားဘို႔သုံးရတဲ့ သားအိမ္ဝအဖုံးသုံးသူေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Author: ေဒါက္တာတင့္ေဆြ, Healthcare Journal, vol 8,no 34 (8.9.17)