လုံမတို႔အေမးမ်ားတဲ့
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာဆိုတာ ဘာလဲ”
“Human Papilloma Virus ဆိုတာဘာလဲ”
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးဆိုတာ ဘာလဲ”
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးကို ဘယ္အ႐ြယ္ေတြ ထိုးသင့္သလဲ”
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးကို ဘယ္ႏွႀကိမ္ ထိုးသင့္သလဲ”
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးကို ဘယ္သူေတြ ထိုးသင့္သလဲ”
စတဲ့ ထိုထိုေသာ အေမးမ်ားကို ဇီဝကအေနနဲ႔ ဒီေဆာင္းပါးေလးနဲ႔ ေျဖၾကားေပးလိုက္ပါတယ္။
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာဆိုတာ ဘာလဲ”
- သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာဆိုတာ သားအိမ္ေခါင္းမွာ အနာေတြျဖစ္ၿပီး အျဖဴဆင္း ၊ အနီဆင္း ၊ အနံ႔မေကာင္း ၊ အမ်ိဳးသားနဲ႔ အတူေနၿပီးတိုင္း ေသြးဆင္းတတ္တဲ့ ေရာဂါပါ ။ သားအိမ္ေခါင္းမွတဆင့္ ကင္ဆာသည္ နီးစပ္ရာ ဆီးအိမ္ ၊အစာအိမ္ေဟာင္းတို႔ဆီ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားကာ မိန္းမကိုယ္မွတဆင့္ ဆီးထြက္က် ၊မစင္ထြက္က်တဲ့ အထိ ျဖစ္တတ္ပါတယ္ ။ အထူးသျဖင့္ ကာမစပ္ဆက္ဆံမႈမ်ားသူေတြ ၊ အိမ္ေထာင္ေစာေစာက်သူေတြ ၊ ကေလးအမ်ားႀကီး ေမြးထားသူေတြမွာ Human Papilloma Virus ပိုးတစ္မ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ေလ့လာထားခ်က္အရ သူတို႔ႏိုင္ငံသူ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၂၁၀၀ ခန႔္ ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိပါတယ္။
ေဒါင္းလုဒ္ဆြဲရန္ ဒီမွာႏွိပ္ပါ။
“Human Papilloma Virus ဆိုတာဘာလဲ”
- Human Papilloma Virus သည္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့အျပင္ လိင္အဂၤါႂကြက္ႏို႔ကို အမ်ိဳးသားေရာ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာပါ ျဖစ္ပြားေစပါတယ္ ။ ထိုဗိုင္းရပ္စ္ထဲတြင္ မ်ိဳးစိပ္ငယ္မ်ား ထပ္မံ ခြဲျခားထားပါေသးတယ္ ။ တခ်ိဳ႕ေသာ မ်ိဳးစိပ္မ်ားသည္ ကင္ဆာ တစ္မ်ိဳးတည္းျဖစ္ေစကာ ၊ တခ်ိဳ႕သည္ လိင္အဂၤါ ႂကြက္ႏို႔တစ္မ်ိဳးတည္း ျဖစ္ပြားေစပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕က်ျပန္ေတာ့ ႏွစ္မ်ိဳးစလုံးကို ျဖစ္ေစပါတယ္။
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးဆိုတာ ဘာလဲ”
- သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး ဆိုတာ Human Papilloma Virus Vaccine ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕ေသာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးမ်ားသည္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္သလို လိင္အဂၤါႂကြက္ႏို႔ကိုလည္း ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးကို ဘယ္အ႐ြယ္ေတြ ထိုးသင့္သလဲ”
- အသက္ ၄ႏွစ္မွ စထိုးလို႔ရပါတယ္။
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးကို ဘယ္ႏွႀကိမ္ ထိုးသင့္သလဲ”
- အသက္ ၄ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္အထိ ဆိုရင္ ၂ ႀကိမ္ထိုးရပါ့မယ္။ ပထမ ၁လုံးကို ေဆးခန္းမွာ ခ်က္ခ်င္းထိုးပါ ။ ဒုတိယ ၁လုံးကိုေတာ့ ပထမ ၁ႀကိမ္ထိုးၿပီး ၆လၾကာရင္ ထိုးရပါတယ္။
- အသက္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၂၆အထိ ဆိုရင္ ၃ႀကိမ္ထိုးရပါ့မယ္။ ပထမ ၁လုံးကို ေဆးခန္းမွာ ခ်က္ခ်င္းထိုးပါ။ ဒုတိယ ၁လုံးကိုေတာ့ ပထမ ၁ႀကိမ္ထိုးၿပီး ၁လၾကာရင္၊ တတိယတစ္လုံးကို ပထမ ၁ႀကိမ္ထိုးၿပီး ၆လၾကာရင္ ထိုးရပါတယ္။
- အသက္ ၂၆ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ ထိုးသင့္သလားဆိုရင္ ၂၆ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ အာနိသင္ ျပ၊ မျပဆိုတာ ေသခ်ာေလ့လာထားမႈမ်ားမရွိပါ ။ ထိုးမယ္ဆိုရင္ ၃ႀကိမ္ထိုးသင့္ပါတယ္။
- ငယ္ငယ္တုန္းက ေဆးထိုးတာ အႀကိမ္ မျပည့္ခဲ့ရင္ေတာ့ အစအဆုံး ျပန္ထိုးသင့္ပါတယ္။
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးကို ဘယ္သူေတြ ထိုးသင့္သလဲ”
- အသက္ ၄ ႏွစ္မွ ၂၆ ႏွစ္ၾကား အမ်ိဳးသမီးေတြ
- အသက္ ၂၆ႏွစ္ေအာက္ လိင္တူ လိင္ဆက္ဆံတတ္တဲ့ အမ်ိဳးသားေတြ ထိုးသင့္
ပါတယ္။
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကို ဘယ္သူေတြ မထိုးသင့္ဘူးလဲ”
- သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးမတည့္သူေတြ
- ဖ်ားနာျခင္းေဝဒနာ ျပင္းထန္စြာ ခံစားေနရသူေတြ
- ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သည္ေတြ မထိုးသင့္ပါ ။
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးမထိုးခင္ HPV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးစစ္သင့္သလား”
- သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးမထိုးခင္ HPV ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးစစ္သင့္တယ္လို႔ ေထာက္ခံထားျခင္း မရွိပါ ။ ပိုးရွိ ၊မရွိ စစ္ခဲ့လို႔ ရွိရင္ေတာင္ အေျဖက ရွိတယ္ပဲ ထြက္မွာျဖစ္ၿပီး ဘာမ်ိဳးစိပ္ကြဲလဲလို႔ မသိႏိုင္တဲ့အတြက္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းျဖင့္ မိမိမွာ မရွိတဲ့ တျခားမ်ိဳးစိပ္ကြဲကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါေသးတယ္ ။
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး ဘယ္ႏွမ်ိဳးရွိလဲ”
- အဓိက ၃မ်ိဳးရွိပါတယ္။
- Cervarix သည္ HPV ဗိုင္းရပ္အမ်ိဳးအစား ၁၆ ၊ ၁၈ ကို ကာကြယ္ေပးျခင္းျဖင့္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကို ကာကြယ္ေပးပါတယ္။
- Gradasil သည္ HPV ဗိုင္းရပ္အမ်ိဳးအစား ၁၆ ၊၁၈ အျပင္ ၆ ၊ ၁၁ ကိုပါ ကာကြယ္ေပးေသာေၾကာင့္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာအျပင္ လိင္အဂၤါႂကြက္ႏို႔ကိုပါ ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္း ရွိပါတယ္။
- Gradasil 9 သည္ သည္ HPV ဗိုင္းရပ္အမ်ိဳးအစား ၁၆ ၊ ၁၈ ၊ ၆ ၊ ၁၁ ၊ ၃၃ ၊ ၄၅ ၊ ၅၂ ၊ ၅၈ တို႔ကို ကာကြယ္ ေပးေသာေၾကာင့္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာအျပင္ လိင္အဂၤါ ႂကြက္ႏို႔ကိုပါ ကာကြယ္ေပးပါတယ္ ။
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးကို ဘယ္ေနရာထိုးမွာလဲ”
- လက္ေမာင္းအသားကို ထိုးမွာပါ။
ေဒါင္းလုဒ္ဆြဲရန္ ဒီမွာႏွိပ္ပါ။
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး ဘယ္ေလာက္အထိ ခံလဲ”
- သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး ဘယ္ေလာက္အထိ ခံတယ္ဆိုတာကို ေလ့လာဆဲပါ။ တခ်ိဳ႕က ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာခံတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕က အနည္းဆုံး ၆ႏွစ္ခံတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား”
- ထိုးထားတဲ့ေနရာမွာ နာမယ္ ၊ေရာင္မယ္ ၊ရဲမယ္ ၊ယားယံမယ္
- ေခါင္းကိုက္
- ပ်ိဳ႕
- အန္
- ဗိုက္နာ ၊ဝမ္းသြား
- ဖ်ား တတ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေကာင္းက်ိဳးက ဆိုးက်ိဳးထက္ ပိုၿပီးမ်ားတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနနဲ႔ အိမ္ေထာင္မျပဳခင္ အသက္ငယ္စဥ္မွာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးကိုႀကိဳတင္ ထိုးထားသင့္ပါတယ္။
Author : ေခတ္သစ္ ဇီဝက