အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္ ရင္သားကင္ဆာ၊ အူမႀကီးႏွင့္ ၀မ္းေဟာင္းအိမ္ကင္ဆာႏွင့္ အဆုတ္ကင္ဆာ တုိ႔ၿပီးလွ်င္ (က) သားအိမ္လည္တံကင္ဆာ (သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ)၊ (ခ) မမ်ဳိးဥအိမ္ ကင္ဆာႏွင့္ (ဂ) သားအိမ္ကင္ဆာတုိ႔လည္း အျဖစ္မ်ားေၾကာင္း ေတြ႔ရႏုိင္ပါသည္။
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ
လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ခန္႔ထက္ ယေန႔အခ်ိန္တြင္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈမွာ ထူးျခား သိသာစြာ ေလ်ာ့နည္းသြားေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။ အမ်ဳိးသမီး ၁၀၀,၀၀၀ တြင္ ၁၀ ေယာက္ခန္႔ ျဖစ္ႏုိင္ၾကသည္။
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ အမ်ဳိးအစား အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိသည့္အနက္ Squamous Cell Carcinoma ႏွင့္ AdenoCarcinoma တုိ႔ ႏွစ္မ်ဳိးမွာ အျဖစ္အမ်ားဆုံးျဖစ္သည္။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမႈ၏ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ Human Papilloma Virus HPV ဗုိင္းရပ္စ္ ကူးစက္မႈႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ HPV သည္ လိင္အဂၤါမ်ားႏွင့္ အျခားေနရာတခ်ဳိ႕၌ ၾကြက္ႏုိ႔မ်ားျဖစ္ေစႏုိင္သည္။ လိင္ဆက္ဆံမႈမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ေလ့ ရွိသည္။
အသက္ငယ္ရြယ္ၿပီး လိင္ဆႏၵတက္ၾကြသူမ်ားႏွင့္ အကာအကြယ္မဲ့လိင္ဆက္ဆံတတ္သူမ်ားတြင္ HPV ဗုိင္းရပ္စ္ကူးစက္မႈ အႏၱရာယ္ပုိမ်ားသည္။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကုိ ႀကဳိတင္သိရန္ PAP Smear ေခၚ သားအိမ္အ၀မွ အသားစျခစ္ယူစစ္ေဆးျခင္း ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။ ပထမအႀကိမ္၌ ေရာဂါမရွိသည့္တုိင္ ႏွစ္ႏွစ္၊ သုံးႏွစ္လွ်င္ တစ္ႀကိမ္ စစ္ေဆးသင့္သည္။
ကုသရာတြင္ ခြဲစိတ္ကုသျခင္း၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖင့္ ကုသျခင္းႏွင့္ ကင္ဆာေဆး၀ါးျဖင့္ ကုသျခင္းတုိ႔ကုိ အလ်ဥ္းသင့္သလုိ ေပါင္းစပ္ကုသေပးႏုိင္သည္။ ကုသမႈ၏ ေအာင္ျမင္မႈအတုိင္းအတာမွာ ေရာဂါ၏ အဆင့္ေပၚတြင္ အဓိကမူတည္သည္။ အကယ္၍ အႀကဳိအဆင့္၌ ေတြ႔ရလွ်င္ ခြဲစိတ္ကုသမႈတစ္ခုတည္းျဖင့္ ၉၀ မွ ၉၉ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ေအာင္ျမင္မႈရႏုိင္သည္။ အဆင့္ (၁) ျဖစ္လွ်င္ ၈၀ မွ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ကုသမႈေအာင္ျမင္ႏုိင္သည္။ အဆင့္ (၃) ႏွင့္ (၄) ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ေဆး၀ါးကုထုံးႏွင့္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုထုံး ေပါင္းစပ္လင့္ကစား ေအာင္ျမင္မႈမွာ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔သာ ရွိေတာ့သည္။
မမ်ဳိးဥအိမ္ကင္ဆာ
မမ်ဳိးဥအိမ္သည္ မမ်ဳိးဥ ထုတ္လုပ္ျခင္းႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးေဟာ္မုန္းမ်ား အီစထရုိဂ်င္ႏွင့္ ပရုိဂ်က္စထရုန္း (Estrogen ႏွင့္ Progesterone) တုိ႔ တည္ေဆာက္ျခင္း အဓိကတာ၀န္ႏွစ္ခုကုိ ထမ္းေဆာင္ရသည္။
မမ်ဳိးဥအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈမွာ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္းသုံးဆယ္အတြင္း တျဖည္းျဖည္း ပုိမုိမ်ားျပား လာေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ လူ ၁၀၀,၀၀၀ တြင္ ၁၁ ေယာက္ ျဖစ္တတ္သည္။ မမ်ဳိးဥအိမ္ကင္ဆာကုိ အခ်ိန္ေစာစြာ သိရွိရန္ခက္ခဲေလ့ရွိ၏။ လကၡဏာသည္ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ႏုိင္ၿပီး အျခားေရာဂါမ်ား၏ လကၡဏာတခ်ဳိ႕ႏွင့္ ဆင္တူေနတတ္သည္။ တခ်ဳိ႕လူနာမ်ားတြင္ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ ၀မ္းဗုိက္ကယ္ျခင္း၊ မအီမသာ ျဖစ္ျခင္း စသည့္ လကၡဏာမ်ား ေတြ႕ရတတ္ပါသည္။
တခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္ ၀မ္းဗုိက္အတြင္း ေလးလံေနသကဲ့သုိ႔ ခံစားရသျဖင့္ သားဖြားမီးယပ္ဆရာ၀န္ မ်ားထံ ျပသၾက၍ စမ္းသပ္စစ္ေဆးရာမွ မမ်ဳိးဥအိမ္ကင္ဆာကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္တတ္သည္။ ေသြးစစ္ျခင္းႏွင့္ အာထရာေဆာင္းစစ္ေဆးျခင္းတုိ႔ ျပဳလုပ္သင့္သည္။
မမ်ဳိးဥအိမ္ကင္ဆာေရာဂါသည္ မိသားစုရာဇ၀င္ရွိပါက ျဖစ္ရန္အႏၱရာယ္ပုိသည္။ ကုသမႈအပိုင္းတြင္ ခြဲစိတ္ကုသမႈႏွင့္ ကင္ဆာေဆး၀ါးမ်ား ကုသျခင္းတုိ႔ျဖစ္သည္။ ေနာက္က်မွ သိရွိရျခင္းေၾကာင့္ အျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္ကင္းရန္ မလြယ္ကူေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ နာတာရွည္ေရာဂါ တစ္ခုသဖြယ္ ျဖစ္ေပၚခံစားရေလ့ရွိသည္။
သားအိမ္ကင္ဆာ
သားအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈမွာ အမ်ဳိးသမီး ၁၀၀,၀၀၀ တြင္ ၉.၄ ေယာက္ျဖစ္၏။ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းမွာ ျမင့္မားလာလ်က္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
မီးယပ္ေသြး ကေမာက္ကမျဖစ္ျခင္းသည္ အမ်ားဆုံးေတြ႔ရတတ္ေသာ လကၡဏာျဖစ္သည္။ မီးယပ္ေသြး မမွန္ျခင္းႏွင့္ ေသြးဆုံးၿပီးေနာက္ ေသြးျပန္ဆင္းျခင္းတုိ႔ ႀကဳံေတြ႕ရေလ့ရွိသည္။ ေသြးစစ္ေဆးျခင္းႏွင့္ အာထရာေဆာင္း စစ္ေဆးျခင္းကုိ ျပဳလုပ္သင့္သည္။ သားအိမ္ကင္ဆာကုိ အခ်ိန္မွီသိလွ်င္ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းထိ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ကုသေပးႏုိင္သည္။
အ၀လြန္ကဲမႈႏွင့္ ေသြးခ်ဳိ ဆီးခ်ဳိေရာဂါတုိ႔မွာ သားအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ေပၚမႈႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္သည္။ သားအိမ္ကင္ဆာသည္ မ်ဳိးရုိးဗီဇဆက္ႏြယ္မႈရွိသျဖင့္ မိသားစုရာဇ၀င္ စစ္ေမးရာတြင္ သတင္းအခ်က္အလက္ ရႏုိင္သည္။ သားအိမ္ကင္ဆာသည္ ေဆး၀ါးတခ်ဳိ႕ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ရင္သားကင္ဆာကု ေဆး တစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ Tamoxifen သည္ သားအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ေစတတ္သည္။ ေလ့လာမႈတစ္ခုတြင္ အမ်ဳိးသမီး ၁,၀၀၀ ၌ Tamoxifen ေၾကာင့္ သားအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ေစတတ္သည္။ ေလ့လာမႈတစ္ခုတြင္ အမ်ဳိးသမီး ၁,၀၀၀ ၌ Tamoxifen ေၾကာင့္ သားအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ရန္ အႏၱရာယ္ (၇) ဦး၌ ရွိေနသည္။
သားအိမ္ကင္ဆာအတြက္ အဓိကကုထုံးမွာ ခြဲစိတ္ကုသျခင္းျဖစ္၏။ အဆင့္အလုိက္ ကုထံုးေျပာင္းလဲ ႏုိင္ပါသည္။ ေဆး၀ါးမ်ားျဖင့္ ကုသျခင္းႏွင့္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုထုံးတုိ႔ကုိလည္း အလ်ဥ္းသင့္သလုိ အသုံးျပဳႏုိင္ပါသည္။ သားအိမ္ကင္ဆာကုိ ကုသရာ၌ ေအာင္ျမင္မႈမွာ ေရာဂါအဆင့္ေပၚတြင္ အဓိက မူတည္ေနပါသည္။
ေအာက္ပါအေျခအေနတခ်ဳိ႕ ႀကဳံေတြ႔ရပါလွ်င္ သင္၏ ဆရာ၀န္ထံသြားေရာက္ျပသရန္ လုိအပ္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
- မီးယပ္ေသြး သာမန္ျဖစ္စဥ္ၾကား၊ သားေမြးလမ္းေၾကာင္းမွ ေသြးဆင္းျခင္း
- ကုိယ္အေလးခ်ိန္ တုိးလာျခင္း၊
- ၀မ္းဗုိက္အတြင္း ေလးလံသကဲ့သုိ႔ ခံစားရျခင္း
(အထူးသျဖင့္ ၀မ္းဗုိက္ေအာက္ပုိင္း)
- လိင္ဆက္ဆံစဥ္ (သုိ႔မဟုတ္) ဆက္ဆံၿပီး ေသြးဆင္းျခင္း၊
- လိင္ဆက္ဆံစဥ္ နာက်င္မႈ ေ၀ဒနာခံစားရျခင္း၊
- ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း
- ေမြးလမ္းေၾကာင္း အက်ိအခြ်ဲအျဖဴမ်ား ဆင္းျခင္း၊ အနံ႔အသက္ဆုိး၀ါးျခင္း၊
Author: ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ (ဇီ၀ကမၼေဗဒ)